Претседателката Гордана Сиљановска Давкова се обрати на отворањето на 57. Летна школа на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ којашто под нејзино покровителство се одржува во Охрид до 29 август 2024 година.
Истакнувајќи дека македонскиот јазик и Семинарот за македонски јазик, литература и култура при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ имаат не само национално, туку и пошироко интернационално значење, претседателката Сиљановска Давкова нагласи дека истиот е сјаен преплет на врвна наука, едукација во пракса, развој на лекторати по македонистика во светот, соработки, вмрежувања, нови проекти, како и културна дипломатија. Претседателката додаде дека верува дека развојот на културниот туризам како важна општествена и економска гранка, како еден од приоритетите навистина ќе вроди со плод.
Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура досега има организирано 56 летни школи и три зимски школи, како и 50 меѓународни научни конференции на кои учествувале повеќе од 4.000 учесници од над 60 земји, меѓу кои истакнати македонисти, професори по македонски јазик и литература на странските универзитети, слависти, балканисти, преведувачи, научни работници и студенти што го изучуваат македонскиот јазик во нашите лекторати и универзитетите во светот. Во продолжение е интегралното обраќање на претседателката Гордана Сиљановска Давкова.
Почитувани присутни,
Добредојдовте во Македонија и во древниот град Охрид, изворот на писменоста и просветата и на врвните цивилизациски вредности како науката, културата и уметноста. Убедена сум дека овде се преплетуваат убавините на природата и слоевите на историјата, археологијата, културното и духовното наследство како сведител на човековата креативност и постоење низ времето. Затоа и од мене, добредојдовте во Охрид, македонскиот Ерусалим, во градот на УНЕСКО, во културната метропола, во туристичката метропола на Балканот и на Европа, во градот синоним за култура.
Чест ми е да го поздравам големото или огромното македонистичко академско собрание кое токму денес се сплотува кон нов подем, кон нови чекори во историјата, која се гради, која се згуснува со енергии и потенцијали од целиот свет – слевајќи се во голема македонистичка научна идеја кон развојот на македонистиката, предводена од оваа култна културна институција за мене 57 години – Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, едно од моите омилени места. Од денес сум сигурна дека, како што рече директорката, македонистичкото научно „семе“ ќе биде посеано уште еднаш не само овде, туку и ќе биде расфрлано и развеано ширум светот.
Со гордост ќе кажам дека дејноста на Меѓународниот семинар е достоен континуитет на величествената мисија на сесловенските просветители, првоучители, на културните дипломати и визионери – Светите Кирил и Методиј, чија мисија, доследно ја продолжија и ја развиваа најверните им ним ученици Свети Климент Охридски и Свети Наум Охридски. Веќе беше споменат великанот Блаже Конески.
Тој ја препозна мисијата на Светите Кирил и Методиј како: „почеток на едно моќно раздвижување“, а за дејноста на Свети Климент Охридски, истакна дека тој е: „организатор на еден центар, на едно од првите и најсилните словенски културно-просветни и црковно-религиозни средишта, во чии рамки дејствуваше и прочуената Охридска книжевна школа.“ За овој период, Конески вели: „(…) Македонија зрачеше широко во словенскиот свет. Тоа време е одамна минато, но ние, се разбира, не само што не го забораваме, ами сé посилно го вклучуваме во нашата разбудена историска свест.
Верувам дека стануваме со тоа сè посвесни за улогата на нашите културни центри во тоа далечно време, намерно велам во множина – центри, зашто Светиклиментовиот или Охридскиот центар е секако најважниот, но не единствениот.“ Историјата на културните, просветните и духовните процеси – длабоко е вградена, втисната во нашата суштина, во нашето битие, нашиот македонски ентитет, и затоа поимите: македонски јазик, писменост, литература и култура треба да бидат овековечени во: културната историја, но и во културната и историската меморија.
Повторно ќе го споменам големиот Гане Тодоровски, роден пред токму 95 години, кој македонствуваше и ќе продолжи да македонствува– низ песна и низ наука, говори за присуство на „еврозбор“ на нашето тло, оти Европа – нам ни е дома, и оти срцето на Европа чука од културните древнини и убавини на Македонија.
И оти историјата на уметноста и археологијата – нам ни се сведоци, нам ни се сожители, како што филологијата, историјата на македонскиот јазик, дијалектологијата и сите лингвистички, книжевно-историски и културолошки дисциплини, аргументирано сведочат за големата традиција и историја која спаѓа и во светското културно наследство.
Почитувани присутни,
Драги пријатели,
Македонскиот јазик и Семинарот за македонски јазик, литература и култура при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ имаат не само национално, туку и пошироко интернационално значење. За мене семинарот е сјаен преплет на врвна наука, едукација во пракса, развој на лекторати по македонистика во светот, соработки, вмрежувања, нови проекти, но пред се како и културна дипломатија. Развојот на културниот туризам како важна општествена и економска гранка, верувам дека како еден од приоритетите, навистина ќе вроди со плод.
Импозантна е бројката на досегашни учесници на летните и зимските школи, на меѓународните конференции – над 4000 учесници од околу 60-тина земји. Многу ме радува фактот што 65 семинаристи – македонисти од 17 земји, од денес, од овој момент ќе запловат во македонистиката. Охрабрува податокот што македонистиката е во подем и што предизвикува голем интерес во светот, преку дејноста на 11 македонистички лекторати што треба да се зголемат, да се умножат и преку повеќе универзитетски центри, каде што се изучуваат македонскиот јазик, литература и култура.
Ние треба или ние мора да покажеме институционална грижа за развој на дејноста на Меѓународниот семинар и лекторатите, потребно е да се развива високообразовна, научна и културна размена преку дијалог со светот, а важно е да се поттикнува и културната дипломатија што веќе ја споменав, која е прекрасен мост на соработка и прозорец кон светот, но и прозорец кон нашите културни трезори и најнови достигнувања. Искажувам гордост и радост што од годинава, Летната школа започнува со обновен концепт со визија, предложен од директорката на Меѓународниот семинар, проф. д-р Кристина Николовска, што е видливо од агендата.
Програмата, покрај редовната лекторска настава и пленарни предавања по македонски јазик и македонистика, од годинава, со нова енергија и идеи, започнува палета нови содржини кои ги краси креативност и иновативност. Амбициозната програма предвидува богати содржини како, на пример, амбиентална и интерактивна настава, веќе беше спомената Перипатичката школа, а ова интерактивна звучи сократовски, а јас се декларирам како сократовка, културно-историски екскурзии во манастирските комплекси Свети Наум и Плаошник, во јадрото на стариот град Охрид, во рајот на природата Вевчани, во поетска Струга и „Струшките вечери на поезијата“ и Спомен куќата, исто така, на браќата Миладинови.
Особено ме радува што професорите и семинаристите ќе одат „По стапките на Свети Климента“, почнувајќи од Плаошник, изворот на сèсловенската писменост и култура, а потоа ќе предаваат во спомен-куќите на: Прличев, Робевци, Узунов и Уранија, чекорејќи по славните сокаци на древниот град, каде секое камче има археолошка вредност.
Сево ова е показ и доказ дека Семинарот е – дом. Топол дом на македонистиката, чии прозорци водат кон знаење и наука, но и кон културно-историски и природни убавини на овој прекрасен бисер на Европа и Балканот – древниот град Охрид, кој го краси бисерното Охридско езеро. За среќа Охрид е и мој дом, мое родно место. Со солзи во очите доаѓам и си заминувам одовде. Дури и сега мислам дека езерото пее на македонски.
Почитувани,
Во својство на покровителка, чест ми е да ја прогласам за отворена 57. Летна школа на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје и да им посакам успешна работа на семинаристите, на предавачите, на лекторите и на сите учесници. Посакувам длабоко македонистиката да има постојан развој и да продолжи биде вечна мисијата и дејноста на Меѓународниот семинар за македонски јазик, литература и култура при УКИМ.
На крајот, во право беше еден професор, претседател на Светското здружение за филологија и лингвистика кога по ходниците во Стразбург слушајќи ме мене како набрзина зборувам македонски, ме запраша: „Мадам, на кој јазик зборувате?“ Јас реков: „На македонски.“ Неговиот коментар беше: „Звучи како да пеете, а не како да говорите“.
Благодарам.
