– Ова е голем пресврт, но ситуацијата сѐ уште е флуидна – изјавил за Аксиос еден од изворите.
Во првата процена на ризикот од ирански напад, изготвена веднаш по убиството на лидерот на Хамас, Исмаил Ханије, во Техеран, израелските разузнавачи предупредија дека има опасност од напад, но тогаш не беше наведена временска рамка.
Војување преку милиции
Иран и Израел водат студена војна уште од Исламската револуција во 1979 година. Техеран финансира и поддржува низа милиции што спроведуваат напади врз Израел, од Хезболах во Либан и Сирија, преку Хамас и Исламски џихад на Палестинските територии, па сѐ до хутите во Јемен, а Израел возвраќа со поддршка на бунтовни и опозициски групи, како Народните муџахедини на Иран, но двете земји не војувале директно. Исклучок е иранскиот напад со околу 300 проектили и беспилотни летала во април, како одговор на израелскиот напад врз иранската амбасада во Сирија, при што загинаа висок генерал и уште неколку лица. Повеќето од проектилите и дроновите беа соборени од израелски, американски, британски француски, јордански и саудиски противвоздушни системи уште пред да навлезат на израелска територија.
Клучна улога во смирувањето на таа ситуација одигра Јордан, кој на своја територија пресретна ирански проектили и им дозволи на американски борбени авиони да го користат воздушниот простор на Кралството.
Американскиот генерал Мајкл Курила, командант на американските сили на Блискиот Исток, во саботата пристигна во мисија во регионот за да се обиде да го обнови фронтот што во април го одбрани Израел од иранскиот напад.
Доаѓаат американски носач и подморница
Секретарот за одбрана Остин кон водите околу Блискиот Исток упати нуклеарна подморница со наведувани проектили, како и носачот на авиони „Абрахам Линколн“ со својата борбена група.
– Секретарот Остин ја потврди посветеноста на САД да ги преземат сите можни чекори за одбрана на Израел и го истакна зајакнувањето на американското воено присуство и капацитетите на целиот Блиски Исток во врска со ескалацијата на регионалните тензии – соопшти Пентагон.
Американската војска веќе најави дека ќе распореди дополнителни борбени авиони и воени бродови на морнарицата на Блискиот исток додека Вашингтон се обидува да ја зајакне одбраната на Израел. Администрацијата на претседателот Џо Бајден, сепак, е загрижена дека сега ќе биде потешко да се мобилизира истата регионална и меѓународна коалиција, поради сѐ поострите критики кон Израел поради нападите во Газа и атентатот врз лидерот на Хамас во Техеран. Иран објави дека е обврзан да се одмазди за атентатот, бидејќи Исмаил Ханије беше убиен во Техеран. Ајатолахот Али Хамнеи најави „строга казна“ за Израел, а иранската мисија во Обединетите нации објави дека „одговорот ќе биде внимателно одмерен и извршен на начин да не го попречи евентуалниот прекин на огнот во Газа“.
Прво Хезболах, па потоа Иран
Израелскиот министер за одбрана Јоав Галант, сепак, изјави дека „воените активности на Револуционерната гарда укажуваат дека Иран ги привршува подготовките за напад од голем обем“.
– Се надевам дека тие повторно ќе размислат и дека тоа нема да води кон избувнување војна на други фронтови. Ние не го сакаме тоа, но мора да бидеме подготвени – изјави Галант.
Разузнавачите проценуваат дека првиот удар би го задала проиранската група Хезболах, како одговор на атентатот на нејзиниот висок командант во Бејрут. Веднаш потоа во акцијата би се придружил и Иран со директен напад врз Израел. Координираните напади би биле со поголем обем и жестина, во споредба со оние од април.Извештајот содржи и проценка дека новиот ирански претседател не ја споделува решеноста на Револуционерната гарда за обемот на одмаздничкиот напад и е убеден дека ескалацијата на судирите во регионот не е во полза на иранските интереси.
Хамас се колеба за преговори
Проблем за интензивираните мировни напори е и цврстиот став на новото раководство на Хамас дека групата нема да отстапи од рамката на претходните разговори. Првата средба е закажана за в четврток во Каиро или во Доха. Израелските власти соопштија дека ќе испратат преговарачи на состанокот, а Хамас само објави дека „сè уште ја разгледува поканата“.
– Нашето движење ги повикува посредниците да презентираат план за спроведување на она за што Хамас се согласи на 2 јули 2024 година, врз основа на визијата на Бајден и резолуцијата на Советот за безбедност на ОН. Посредниците треба да му го наметнат ова на окупаторот (Израел) наместо да водат натамошни рунди преговори или да даваат нови предлози со цел да обезбедат покритие за агресијата и ќе им дадат повеќе време да го продолжат геноцидот врз нашиот народ – соопшти Хамас.
