Претседателот на Уставниот суд, д-р Дарко Костадиновски денеска одржа брифинг со новинарите на кој информираше за одржување на претстојната Подготвителна седница за Законот за употреба на јазиците. Костадиновски соопшти дека присуство на седницата која ќе се пренесува во живо, потврдиле 13 домашни експерти од областа на уставното право и судовите, како и двајца надворешни експерти. Тие ќе одговараат на шест правни прашања на судиите. Најавено е пристуство на Мартин Кауер, потпретседател на Венецијанската комисија, судијата Артурс Кучс, судија на Европскиот суд за човекови права со експертиза за малцинските права и употребата на малцинските јазици, кој ќе ја образложи праксата на ЕСЧП во слични случаи и ќе ги презентира европските стандарди за употребата на јазиците.
Од домашните експерти присуство потврдија Маргарита Цаца Николовска, поранешен судија на ЕСЧП, Рената Дескоска, професор по уставно право и член на Венецијанската комисија, професoрите од правниот факултет „Јустинијан I”, Борче Давитковски, професор по административно право и јавна администрација, Гордана Лажетиќ, професор по казнено процесно право, Денис Прешова, професор по уставно право, Јетон Шасивари, професор по уставно право на Универзитетот за Jугоисточна Европа, Мерсељ Билали, професор по меѓународно право, професор Мерсим Максути од Државниот универзитет во Тетово, Абдул Меџит Нуредин професор од Меѓународниот универзитет Визион од Гостивар, доц. д-р Азам Кор Бајрам од Универзитетот Визион Гостивар, Жаклина Доведен, претседател на Апелационен суд Битола, Иван Џолев, претседател на Кривичен суд Скопје, Бурим Сејдини, претседател на Управен суд. Костадиновски даде појаснување за значењето на подготвителната седница, фазите на постапката потенцирајќи дека одржување на таква седница значи собирање на експертски мислења, но не и дека Судот ќе донесе конечна одлука на 20 март, со што ги демантираше изјавите на одредени политички субјекти дека Судот ќе укинува права уредени со Уставот. „На седницата ќе се дискутира за материјалниот аспект, бидејќи за формалната страна веќе е исцрпена дискусијата со одржување на подготвителна седница на 18 март 2021 година за Указот за прогласување на Законот за употреба на јазиците.
Да појаснам, материјалниот аспект се однесува на содржината на одредбите, додека формалниот е начинот на донесување на законот. Согласно членот 40 од Актот на Судот, подготвителна седница се организира заради разјаснување на фактичката и правната состојба по одделни предмети, на седницата судиите поставуваат прашања во врска со спорните правни и фактички прашања кои се битни за одлучувањето на Судот. ”, кажа Костадиновски. Претседателот на Уставниот суд најави дека за прв пат подготвителната седница не само што ќе се овозможи снимање во живо, туку и ќе се емитува на неколку платформи паралелно со симултан превод и на англиски и на албански јазик, за што Судот ќе објави дополнително упатство следната недела, според кое секој граѓанин со едноставен пристап до интернет ќе може во реално време да ги слушне сите аргументи и стојалишта на експертите. „Со оглед на сензитивноста на овој предмет, Судот ќе обезбеди транспарентно и отворено водење на постапката, за секој граѓанин во државата да може да види и слушне како се водат седниците. Целта е да допреме до јавноста и да се сузбијат сите дезинформации и манипулации кои се врзани со овој предмет, бидејќи сме свесни дека се користи за лични политички и други цели на начин што се злоупотребуваат чувствата на граѓаните”, рече Костадиновски.
Одговарајќи на прашања од новинарите околу политичкиот фокус за предметот, Костадиновски изјави дека политичарите имаат ппредметот се злоупотребува за дневни политички теми. – Не е мојата цел да ги разубедувам политичарите, нема да престанат, нивните манипулации ќе продолжат. Ако успееме ние како суд да ги убедиме граѓаните да не бидат манипулирани, тоа е успех, изјави претседателот Костадиновски. Претседателот апелираше да се внимава на терминологијата и информациите кои се пласираат во јавноста поврзани со овој предмет и ги отфрли сите обвинувања упатени кон Уставниот суд кои се во насока на одлучувањето по овој предмет. „Со индигнација ги отфрлам сите лаги, тешки манипулации кои веќе преминуваат во сферата на опасни манипулации. Што треба ние да направиме со таа иницијатива? Да ја земеме да ја искинеме, да ја чуваме во фиока до 2030 година, до 2040, 2050 година? Што треба да направиме кога имаме јасно определени надлежности и должности. Ние сме должни да одговориме на прашањето. Но, сега да се употребуваат такви тешки зборови, да се игра на чувствата на граѓаните, да се манипулира е навистина брутално, ова е политички примитивизам, политичко дивјаштво. Ова се лаги, невистини. Од каде знаат каква ќе биде одлуката на Судот? Кој може да ја предвиди одлуката? Уште отсега знаат каква е одлуката? Што ако Судот рече дека нема никаков проблем со Законот, ќе се извинат ли тогаш за ваквите тешки лаги? Дали е нормално целото општество да се чува во заложништво заради политички амбиции на некого, кој било и да е,”кажа претседателот Костадиновски. На прашањето за најавена интерпелација на уставни судии токму поради овој предмет, Костадиновски го повтори ставот кој Судот го објави во текот на вчерашниот ден, односно дека Собранието нема овластување или можност за разрешување на уставните судии. „Овластувањето на Законодавецот завршува со моментот на избор на уставните судии. Од тој момент Уставниот суд е тој што прави контрола на уставноста на актите, постапките и дејствијата на Собранието.Секој, вклучително и Законодавецот е должен да ги почитува и унапредува императивните одредби за самостојност и независност на Уставниот суд. Оттука, институтот „интерпелација” предвиден со членот 72 во никој случај не се однесува и не може да се примени за уставните судии. Во спротивно се губи смислата на постоењето на орган на Републиката како што е Уставниот суд и се прави тешка повреда на Уставот, односно упад во четврата т.н. уставно-судска власт, самостојноста и независноста на Уставниот суд, изјави претседателот Дарко Костадиновски на брифингот со новинарите.
