Ние, под надворешен притисок, се прилагодивме кон светскиот историски наратив дека античките Македонци биле дел, макар и во поширока смисла, од хеленскиот свет, а дека ние, денешните Македонци, сме модерна словенска нација. Оттаму и промените во учебниците по историја, а не затоа што владата е „предавничка“
Пишува: Денко МАЛЕСКИ
Вечерното шоу има за цел, во форма на некаква забава, да ја исмее и да ја омаловажи актуелната политика, која греши буквално во сѐ. Во тоа исмевање и омаловажување, водителот не одбира зборови, а соговорниците, по правило, го копираат.
Темата на оваа емисија беа учебниците по историја, а гости двајца гимназиски наставници. Незадоволен од извршените промени во програмата по историја, наставникот објаснува дека таа почнува дури со Илинденското востание, но дека учениците сакаат да знаат што се случувало пред тоа.
Да ја задоволи нивната љубопитност, тој одвојува од своето време за дополнителни часови. Да им го објасни милениумскиот континуитет на македонската нација и држава, тој, како вели, почнува од античките Македонци, преку Самоил, па до Илинден.
Наставничката е на истата линија со својот колега. Незадоволна е што е исфрлен (нај)важниот дел од нашата историја. Водителот, млад човек кој мисли дека „сѐ што лета се јаде“, театрално бара одговор на прашањето: Добро, ама, зошто, зошто, повторува, го прават тоа, мислејќи на луѓето од власта, кои ја менуваат програмата.
Одговорот не е затоа што имаат поинаков поглед на македонската историја од оној „милениумскиот“. Одговорот е: „Затоа што имаме предавничка, измамничка, и одродена влада, вели наставничката по историја.“ Нејзиниот колега дополнува: „Затоа што преку образовниот систем тие сакаат да го уништат образованието.“
И кога се обидоа да ја стават целата дебата за програмата по историја во некаков општествен контекст, заклучија дека целта на оваа влада е да создадат што полоши услови за живот за младите што вредат нешто, за да заминат од државата.
Човек да се праша дали воопшто постојат такви нелуѓе некаде во светот, какви што се членовите на нашата актуелна влада. И да одговорат: такви нелуѓе кои „за ден повеќе на власт“ ја уништуваат сопствената држава, нема никаде на светот.
МРЗЕЛИВА „ВИСОКА“ ИНТЕЛИГЕНЦИЈА
Така некако приврши дебатата за новата наставна програма по историја. Наставниците напросто се задушуваа во гнев и омраза. Беше мачно да се гледаат. А, сепак, почувствував емпатија кон овие луѓе, емпатија што произлегува од сожалување.
Ние, имено, сме книгите што сме ги читале. Ова особено кога станува збор за историјата, за времињата кога не сме ни биле родени.
Читајќи книги од историчари, борци за националната кауза, а не трагачи по вистината, и самите наставници се трансформирале во жестоки борци за националната кауза за кои друга вистина нема.
Само таквата состојба на умот може да ги обвинува поинакумислечките за предавници.
Крајот на „античката епизода“ со смена на претходната власт и со потпишувањето на Преспанскиот договор не смееше да значи крај на дебатата за нашето античко потекло.
Мораше да продолжи додека не разбереме дека овој дел од нашата историска мисла не кореспондира со светската историографија.
Имено, според светската историографија, ние сме млада словенска нација, а не директни наследници на античките Македонци. За жал, наместо да се дообјасниме, дебатата, и онаа малку што ја имаше, сосема стивна.
Новата власт на СДСМ се устоличи и политичарите, разбирливо, се свртеа кон работите што се очекува да ги прават: благосостојбата на народот и безбедност на државата (НАТО, ЕУ, економија, плати, пензии, здравство, образование, парно…).
Темата за антиката остана неискажана зашто мрзеливата „висока“ интелигенција, која не е во потрага по историската вистина, како секаде во модерниот свет, туку по лична промоција, која е единствено можна ако си борец за националната кауза, одлучи така.
Но, народот, па и наставниците по историја во нашите училишта, останаа во убедување дека на Македонија ѝ е сторена само уште една во низата историски неправди.
ПОБЕДИ ПРИКАЗНАТА ДЕКА СМЕ КЛЕЧЕЛЕ
А, всушност, ние, под надворешен притисок, се прилагодивме кон светскиот историски наратив дека античките Македонци биле дел, макар и во поширока смисла, од хеленскиот свет, а дека ние, денешните Македонци, сме модерна словенска нација.
Оттаму и промените во учебниците по историја, а не затоа што владата е „предавничка, измамничка и одродена“. Оваа проста, но многу непопуларна лекција никогаш не ја апсолвиравме.
Имено, дека ние грешевме кога ги поставуваме темелите на нашиот идентитет во дел од историјата која Грција и светот ја сметаат за хеленска и дека само ја исправаме сопствената грешка со промена на наставните програми.
Тоа го правиме за да можат младите генерации Македонци интелектуално да се подготват за средба со младите на Европа, во еден отворен свет. Но, непомирливиот македонски национализам и стравот од него кај тие што би требало да мислат поинаку, си го стори своето.
Приказната дека сме клечеле пред Грците, а не дека сме се сообразувале со Европа и со светот, победи над здравиот разум. Доказ за тоа беше и сѐ уште е „предавничкиот“ Преспански договор.
Всушност, лекцијата од Преспа требаше да биде македонската интелигенција да чита и други книги. Оние што ги чита светот. Да ја научеа лекцијата, можеби интелектуалците ќе помогнеа да не се повтори истата грешка.
Мислам дека тогаш, како држава и како општество, поинаку ќе ѝ пристапевме на „бугарската тема“, нашиот нов предизвик. Вака, сѐ се чини како веќе видено.
