Македонската компанија „Кристал 1923“ во неколку наврати реагираше на ова своевидно кршење на ЦЕФТА Договорот, оквалификувајќи ја забраната како нелојална конкуренција, обвинувајќи ги домашните институции дека молчат за овој преседан. Поради забраната, лани велешката фабрика успеа да извезе само 112 тони маргарин на српскиот пазар
Македонскиот маргарин повторно ќе се најде на полиците на српските маркети, откако тамошната Влада меѓудругото ја укина забраната за увоз на маргарин. Одлуката стапи на сила на 4 март. Македонската компанија „Кристал 1923“ во неколку наврати реагираше на ова своевидно кршење на ЦЕФТА Договорот, оквалификувајќи ја забраната како нелојална конкуренција, обвинувајќи ги домашните институции дека молчат за овој преседан. За потсетување, српските власти воведоа квантитативно ограничување на увозот на земјоделски и прехранбени производи за период од 15 месеци, во висина на просечниот увоз од претходните четири години за: сончогледово, шафранче или памучно масло и нивно пречистено, но потоа нерефинирано масло од сонце човечка исхрана, како и маргарин. Ограничувањето на количината на увезено масло и маргарин беше воведено на почетокот на март 2024 година, а потоа Владата ја продолжи примената на таа одлука уште два пати – на почетокот на април 2024 година и во декември 2024 година. Од велешки „Кристал 1923“ се обидуваа да докажат дека ваквиот однос на српските власти негативно влијае врз нивното работење и извоз.
– Бидејќи Одлуката на Владата на Република Србија е спротивна на одредбите на ЦЕФТА договорот за слободна трговија, бараме соодветно да реагирате со воведување на реципрочни мерки, или воведување на квоти за увоз на земјоделски прехранбени производи, маргарин и масло за јaдење до Република Србија – пишуваше во нивната ланска реакција до македонската Влада.
Според Горанчо Лазов, директор на „Кристал 1923“, со тоа што нашиот маргарин не одеше во Србија, а нивниот влегуваше кај нас, се крши ЦЕФТА Договорот.
-Еден од примерите е ограничувањето на извозот со квоти на маргарин и забраната за извоз на масло од Македонија во Србија, со што се создава нелојална конкуренција за која македонските власти молчат – истакна неодамна Лазов за „Слободен печат“.
Велешката фабрика во 2023 година, успеа да извезе околу 360 тони маргарин во Србија, но лани овие бројки беа двојно помали, поради воведените квоти до Србија.
Претходно фабриката од Велес, континуирано работеше на извоз на маргаринот на пазарите во Србија и тој беше во континуиран пораст, од 141 тони во 2021, до 360 тони во 2023 година. Лани извозот се сведе на само 112 тони маргарин.
Според ОЕЦ Ворлд, во 2023 година, Македонија извезла маргарин во вредност од 1,23 милиони долари, што ја смести на 87 позиција на најголеми извозници на овој намаз во светот. Во истата година, маргаринот бил 279-ти македонски најизвезуван производ. Главната дестинација на извозот на маргарин од Македонија во 2023 година биле: Србија (1,02 милиони долари), Албанија (73,8 илјади американски долари), Бугарија (43,6 илјади американски долари), Босна и Херцеговина (38,4 илјади американски долари) и Црна Гора (26,8 илјади долари). Најбрзо растечките извозни пазари за маргарин од Македонија помеѓу 2022 и 2023 година биле Бугарија, Босна и Херцеговина и САД. Во 2023 година, Македонија увезла маргарин за речиси 10 милиони долари, со што станала 111-ти најголем увозник на маргарин во светот.
Според проценката на германската статистичка агенција Статиста, приходите на пазарот на маргарин годинава ќе достигнат 30,2 милиони долари. На пазарот на маргарин, обемот се очекува да изнесува 6,28 милиони кг до 2030 година. Според Државниот завод за статистика едно македонско семсјтво во 2023 година потрошило 5 килограми маргарин.
