Политиката бара суптилен баланс на оптимизам и песимизам. Оттука и двете лица на Доналд Трамп: пргавото лице од судницата, со израз на стара горила што ја скокоткаат неговите чувари и насмеаното лице на демагогот чиј секој трет збор е „прекраснo“. Ако сте во опозиција, треба да ја опишете состојбата на нацијата како доста страшна, но не смеете да одите дотаму да предизвикате масовно разочарување бидејќи тоа може да ја ослабне волјата за било што. Ако една нација е во крајно опаѓање, каде ќе најде средства повторно да се издигне? Ако политичкото општество не е во голема криза, не му треба вашата реформска програма, а ако е во преголема криза, мали се шансите програмата да му биде од корист.
Разочарувањето раѓа обесхрабрување, а обесхрабрената јавност може да биде апатична. Затоа речиси секој англиски роман пред Томас Харди завршува со оптимистичка нота, дури и ако не се совпаѓа со сликата на светот што ни ја покажа. Уметноста мора да развесели, но и да забавува. Таа мора да го зајакне духот, како и да ја храни љубопитноста за соработниците; да се прикажат работите онакви какви што се, но и онакви какви што би можеле да бидат во поправеден и сочувствителен паралелен свет. Фикцијата ги компензира недостатоците на реалноста.
Меѓутоа, важно е оптимизмот да не е претеран, делумно затоа што луѓето брзо гледаат низ празни ветувања и лажни суперлативи, а делумно затоа што нашите владетели можат да бидат идеалисти и да зборуваат за ново златно доба на мир и просперитет, додека населението е спонтано материјалистичко, повеќе заинтересирано за цената на јајцата отколку за реализацијата на утопијата. Банкарите и директорите на компаниите се исто така материјалисти, иако се свесни дека голиот личен интерес што ги поттикнува нивните постапки понекогаш мора да биде маскиран со излив на побожност и патриотска реторика. Владејачките класи не секогаш веруваат во сопствената идеологија. Затоа е залудно да и се кажува вистината на владата бидејќи таа обично ја знае вистината. Власта разбира дека мора повремено да се повикува на Бога, на големината на нацијата и на духот на несебичноста, но не дозволува ништо од тоа да го наруши секојдневниот натпревар. Како што забележа еден духовит човек, кога религијата ќе почне да ви се меша во секојдневниот живот, време е да се откажете од тоа.
Инаугурацијата на Трамп – оргија на колективно само-честитање и лажна религиозност – добро го покажа тоа. Неговиот главен лик го играше Месијата, испратен од Бога да ја спаси нацијата, како првиот обид на Семоќниот да ја изврши таа задача преку близок член на семејството да не успеа. Кога ќе погледнеме низ светот, мора да се согласиме со тоа. Трамп исто така беше во перформативен режим, што можеби бара објаснување. Ветување, пцуење, благословување, добредојде, давање упатства, простување, забранување: ова се примери за јазикот како дејство, како правење нешто со кажување нешто, за да не се опишува светот, туку како да се создаде нова состојба на работите користејќи зборови.
Во тој дух Трамп објави дека по неговата изборна победа во САД има само два пола. Како да испариле сите други родови веднаш штом биле изговорени тие зборови, што значи дека перформативниот јазик е еден вид магија. Можете да го промените светот со движењето на усните. Можете дури и да воведете нови географски имиња, како што се планината Мекинли или Американскиот Залив. Истото важи и за декларацијата на Трамп дека „американското златно доба допрва почнува“, што е повеќе опсервација на линијата „Каква убава библиотека!“ наместо креативен чин како „Ја прогласувам оваа библиотека отворена“. Идеализмот во смисла на позитивна визија за светот почнува да се спојува со идеализмот во пофилозофска смисла, каде што зборот ја означува моќта на духот да ја создава реалноста според сопствената слика. Ако вистината не ви одговара, можете да ја замените со производство на алтернативна вистина со вашите закони.
Поприфатливо е ако живеете во свет кој постојано се менува. Промената и флуидноста се белегот на постмодерната култура, што значи дека ниту една изјава за реалноста не може да биде дефинитивна. Се зависи од тоа кој го кажува, од која причина, на кое место и во кое време. Не постои единствена вистина за ништо. Во секој даден момент, светот постои на цел спектар на различни начини, што значи дека скоро секој негов опис ќе биде вистинит од една или друга гледна точка. Да се каже вистината за тоа како стојат работите значи да се признае дека тие не постојат на некој посебен начин. Од тоа произлезе цивилизацијата по вистината, во која Трамп е невин човек, жртва на неправда. Бидејќи човек не може објективно да заклучи дали неговото мислење е точно или неговото верување дека е измамник и лажго, умот станува бесмислен и двете мислења мора да се борат меѓу себе, а кое ќе победи. Пост-вистината води кон насилство.
Менталната моќ што го менува светот е традиционално позната како волја, а во американската култура волјата е бесконечна. Мадона го заслужи своето закрепнување од тешката болест дека не „верува во ограничувања“. Таа може да биде многу разочарана во следните 20 или 30 години. Волјата ја спречува телото со сите свои недостатоци и принуди. Единствената вистинска слобода би била да се дематеријализира и целосно да се избегне телото. Во коренот на пуританската омраза кон телото ова лежи пред се.
Тери Иглтон
Извор: UnHerd
