Потпишувањето на долгоочекуваниот договор за минерали меѓу САД и Украина дојде по неколкумесечни напнати преговори додека Украина работеше на ресетирање на бурните односи со американскиот претседател Доналд Трамп. Како што пишуваат светските медиуми Договорот, потпишан на 30 април, создава инвестициски фонд и им дава на Соединетите Американски Држави посебен пристап до нови проекти кои ги развиваат природните ресурси на Украина, како што се нафтата и гасот, литиумот, графитот и елементите од ретка земја. Трамп, кој се обидуваше да обезбеди мировен договор меѓу Киев и Москва, ја притиска Украина да го потпише договорот, тврдејќи дека САД треба да имаат поголема корист од помошта за Украина. Земја која беше силно зависна од воената и финансиската помош од САД уште од првиот дена на целосната инвазија од страна на Русија која се случи во 2022 година.
Сепак како што наведува во своја анализа „Киев идепендент“ на олеснување на многумина во Украина, конечниот договор избегнува многу елементи присутни во претходните нацрти кои експертите ги сметаа за експлоатација на Украина. „Не гледаме многу проблематични работи“ во договорот, рече Јоргос Попов, истражувачки аналитичар во Националната асоцијација на екстрактивната индустрија на Украина. „Главниот момент е ние сме многу среќни што го решивме конфликтот со Трамп – вели тој. Тој, сепак, предупреди дека потпишувањето е само првиот чекор во долгиот процес пред да се спроведе договорот. Успехот на планот зависи од техничките аспекти кои допрва треба да се решат. Гледаме многу политички моменти кои се обидува да ги реши договорот, а не деловни и административни точки“, додаде Попов. Сигурносните гаранции во договорот невидливи за Киев
Она што е забележително од страна на Киев е што нигде во договорот не е прецизно напишано и опишано една од одредбите кои најмногу ги посакува Киев а тоа се безбедносни гаранции кои ефективно би можеле да ја одвратат натамошната агресија од Русија по прекинот на огнот. Исто така нејасно е и колкава количина инвестиции ќе се слева во фондот.
Американска војска / Фото Архива на Слободен печат
„Украинците успеаја да ги извлечат најлошите ексцеси од договорот“, рече Тимоти Еш, соработник во Програмата за Русија и Евроазија на Чатам Хаус, кој првичниот договор го нарече „изнуда“.
Сепак, новиот договор, рече тој, се „топли зборови наместо вистинска инвестиција. Не можам да видам голема и значајна инвестиција во Украина додека не се осигури безбедноста. И овој договор не прави ништо таму – посочи експертот. Чекајќи ги деталите
Покрај отсуството на безбедносни гаранции, опозицискиот пратеник Јарослав Железниак, кој го предводи украинскиот парламентарен комитет за финансии, даноци и царинска политика, на својот канал на Телегра посочи неколку други потенцијални ризици воведени со договорот. „Украина дава половина од приходите од новите лиценци за природни ресурси на фондот, што ги намалува потенцијалните приходи за украинскиот буџет за многу години“, напиша тој по објавувањето на договорот. Договорот, исто така, може да ја ограничи способноста на Украина да ги избере најдобрите комерцијални услови и партнери за инвестиции и може да ја ограничи финансиската независност со гарантирање на конверзија и трансфер на средства, истакна тој.
Ги чекаме деталите“, изјави Железниак за Киев Индипендент. „Мислам дека сè уште нема доволно во текстот за да се оцени“, рече тој. Договорот сè уште треба да биде ратификуван од Парламентот, што би се случило најрано од 13 до 15 мај, според Железниак. Потоа, делови од даночните и буџетските кодови на Украина ќе треба да се приспособат за да се приспособат на договорот. Повеќе информации за договорот најверојатно ќе бидат откриени во два идни документи, додаде Железниак. Прво, договор меѓу агенциите назначени од секоја земја за администрирање на фондот, а потоа технички документ кој ќе објасни како ќе функционира процесот и како ќе се распределуваат парите на партнерите.
Договорот треба да донесе инвеститори, прашање е кои ќе бидат тие Едно од најголемите отворени прашања е дали овој договор навистина ќе привлече дополнителни инвестиции во енергетскиот и рударскиот сектор во Украина. Инвестициите во Украина опаднаа откако Русија го нападна Крим во 2014 година, а повторно падна по целосната инвазија во 2022 година.
Дополнителните детали во понатамошните договори ќе треба да ги решат грижите од деловната страна пред да се случат значителни инвестиции. „Јасно е дека беше завршена работа во преговорите, но сè уште не се гледа навистина сеопфатен договор кој, од гледна точка на инвеститорите во индустријата би бил прифатлив за инвестиции во Украина, земја која е разрушена од страна на Русите, наведува украинскиот медиум.
