Фирмата „Таргет Комуникации“ била избрана на повикот за да изработи физибилити студија за новото решение чија цел меѓу другото е и да овозможи целиот процес од производството до издавањето на личните документи да се врши на територијата на Македонија. Нивното претходно искуство со добивање тендери од државата според податоците на сајтот на Бирото за јавни набавки, е од сосема други области. Во 2022 изработиле физибилити студија за менаџирање со отпад за домаќинства за општина Теарце, а во 2023 изработиле студија за општина Гостивар за менаџирање со отпад и за оправданоста стадионот во Гостивар да се реконструира со концесија.
Но, неодамна, на 25 април Министерството за внатрешни работи ја ангажирало фирмата „Таргет Комуникации“ за да изработи физибилити студија за дефинирање нов систем за издавање патни исправи и лични документи, загарантирано снабдување и залиха на обрасци за личните документи, современ начин за апликација вклучувајќи сликање и земање отпечатоци на апликантите.
Во техничката спецификација што ја разгледа „Слободен печат“, МВР навело дека претходно, кога снема обрасци и граѓаните чекаа со месеци во недостоинствената пасошка криза, тие обрасци што дополнително пристигнале во МВР всушност биле неквалитетни. Ја прашавме полицијата дали ги искористиле овие неквалитетни обрасци за да на нив им издадат лични документи на македонските граѓани и во што се состоел нејзиниот намален квалитет, но не добивме одговор. Во групата неодговорени прашања кои ги поставивме до МВР се и тоа дали ќе се менува изгледот на личните карти и пасошите и за кога најрано се планира осовременувањето на системот.
Во тендерската документација на повикот што го добила фирмата „Таргет Комуникации, постои одредба за штитење на доверливите податоци на понудувачот, ама нема одредба за штитење на доверливите податоци на МВР и на државата. Фирмата за да ја изработи физибилити студијата ќе треба да направи анализа на досегашниот систем за издавање лични документи, но нејасно е како ќе го прават тоа со оглед на тоа што се работи за системи со највисок степен на класификација. Дали некој од „Таргет Комуникации“ има безбедносен сертификат, прашавме и во МВР и во фирмата, засега без одговор. На тендерот според објавените документи, МВР не барало поседување на ваков сертификат за фирмите-апликанти што ќе се пријават да ја работат физибилити студијата. Но, во еден дел навеле, дека ќе се прави „безбедносен брифинг“ со фирмата од која како услов МВР барало да имаат барем 1 проектен менаџер, барем 1 правник, барем 1 вработен со завршен економски факултет, и минимум 1 експерт за ИТ со универзитетско образование и со петгодишно искуство.
„За дел од локациите кои се со безбедносен степен на пристап, МВР го задржува правото да побара безбедносен брифинг за лицата вклучени во пристап до податоците или посета на локацијата“, се наведува во техничката спецификација што ја разгледавме.
Со разгледување на техничката спецификација за оваа физибилити студија не може да се дојде до заклучокот кога би се имплементирал новиот систем. Но, МВР во тендерската спецификација јасно наведува дека сака да воспостави целосен нов систем на издавање на лични документи и обезбедување залиха на обрасци во секој момент од годината, да го забрза обработувањето на апликациите.
Што се однесува на процесот на собирање податоци, одобрување и персонализација, сметаме дека МВР треба да има целосна сопственост на сите елементи вклучени во тие процеси – софтверот, изворниот код, обележјата на личните документи, заштитните елементи, пишува во техничката спецификација.
Персонализацијата на личните документи моментално се одвива преку електронски систем за лични документи во МВР преку кој се издаваат пасоши, лични карти, возачки дозволи и дозволи за престој на странци. Тој систем и тој процес ќе бидат анализирани од страна на фирмата добитник на тендерот, меѓу другото и од аспект на приходите од издавање на документите наспроти трошоците за набавка на празни обрасци и одржување на системот.
Со физибилити студијата МВР бара да се истражи пазарот за нови модерни системски решенија, поставување на производствен капацитет во државата или изнаоѓање на иновативно решение за обезбедување непрекинато снабдување со лични документи, но и да се идентификуваат потенцијалните ризици и предизвици за проектот. И новиот систем ќе мора да биде усогласен со националното законодавство, со стандардите на Европската Унија и со Меѓународната организација за цивилно воздухопловство.
Фирмата „Таргет Комуникации“ според наведеното во договорот, ќе треба да изработи акциски план со конкретни препораки за осовременување, усогласување и унапредување на патните исправи и личните документи, со фазни пресвртници и клучни задачи.
Моделите што ќе бидат предложени треба да бидат компатибилни со постоечките системи на МВР, да можат да комуницираат со нив, да бидат надградувани и да се поврзуваат со други системи и институции. МВР бара анализа на потребите за идното функционирање на системот за издавање на патните исправи и лични документи земајќи го предвид и издавањето на патни исправи во дипломатско-конзуларните претставништва на Македонија во странство.
Во студијата МВР бара да биде вклучена и анализа за финансиската изводливост на осовременувањето, усогласувањето и унапредувањето на патните исправи и лични документи, а притоа да се земат предвид трошоците, изворите на финансирање, буџетските барања и долгорочната финансиска стабилност. Анализата треба да вклучи и проценети трошоци врзани за ова осовременување, усогласување и унапредување на патните исправи и лични документи, вклучувајќи технолошка инфраструктура, развој на софтвер, заштитни знаци (обележја), евидентирање на податоци, човечки ресурси и други релевантни трошоци.
Но, од кога граѓаните ќе ги почувствуваат ефектите од ова тивко осовременување, останува мистерија.
