Земјите од балканскиот регион се вклучени во пошироката стратегија на САД за депортирање странски државјани без регулиран статус, потврди американскиот Стејт департмент за Радио Слободна Европа (RSE) во петокот.Иако не сакаа да ги коментираат тврдењата на американскиот медиум Блумберг, во кој се наведува дека администрацијата на претседателот Доналд Трамп се обидува да ги убеди балканските земји да прифатат депортирани мигранти – претежно од Куба, Хаити, Никарагва и Венецуела – Стејт департментот рече дека не коментираат детали за дипломатската комуникација со други земји.
На прашањето на РСЕ кои конкретни земји се разгледуваат, американската амбасада не даде прецизен одговор, но беше потврдено дека земјите од регионот се вклучени во контактите:„Американските партнери и регионалните лидери тесно соработуваат со нас за да ја запреме кризата со нелегалната и масовна миграција“.
Тие исто така потсетија дека спроведувањето на имиграциската политика на Трамп е еден од клучните приоритети на Стејт департментот:„Депортирањето странци со наредби за отстранување ги штити САД од странски терористи и други закани за националната безбедност и јавната безбедност.“
Стејт департментот истакнува дека постојаната соработка со странските влади е клучна за спречување на нелегалната миграција и безбедноста на границите:„Како што рече државниот секретар Рубио, ние остануваме цврсто посветени на ставање крај на нелегалната и масовната миграција и зајакнување на безбедноста на американските граници. Секоја земја мора да го прифати враќањето на своите граѓани кои немаат законска основа да останат во САД.“
Во некои случаи, додаваат тие, може да се постигне соработка со трети земји со цел да се олесни депортацијата на странски државјани кои немаат законски престој во САД.Слична изјава даде претходно и американската амбасада во Подгорица.Блумберг неодамна објави дека администрацијата на Трамп се обидува да ги убеди Србија и другите балкански земји да прифатат мигранти кои се депортирани од САД.
Според овие наводи, тоа е дел од поширока стратегија за барање „партнерски влади“ за прифаќање на мигранти од Куба, Хаити, Никарагва и Венецуела, на кои им е одземен привремениот правен статус во САД – што беше овозможено со одлуката на Врховниот суд на САД во мај.Според Блумберг, регионалните канцеларии на Стејт департментот добија задача да ја презентираат идејата на потенцијалните партнери. Не е познато дали се постигнати конкретни договори.
Во април, „Волстрит џурнал“ објави дека Вашингтон размислува за депортација на мигранти во Молдавија, Косово и други балкански земји, иако Србија и Црна Гора не беа конкретно споменати во тоа време.Поранешното барање на РСЕ до Американската служба за имиграција (ICE) за можна депортација на црногорски граѓани не доби одговор.
Ваквите договори не се без преседан. Италија веќе постигна договор со Албанија според кој депортираните мигранти можат да бидат преместени во земјата. Договорот беше договорен кон крајот на 2023 година, откако италијанската премиерка Џорџија Мелони изврши притисок врз балканските земји да основаат центри за мигранти запрени на пат од Африка кон Европа.
Во април, Италија депортираше група од 40 одбиени баратели на азил во Албанија. Според договорот од 800 милиони евра, Италија може да испраќа до 3.000 мигранти месечно во Албанија, каде што нивните барања за азил ќе бидат обработени таму и ќе им биде обезбедено привремено сместување.Мелони го нарече договорот „клучен чекор во борбата против нелегалната миграција“.
Сепак, италијанските судови веќе наредија мигрантите да бидат вратени од Албанија во Италија во неколку наврати, тврдејќи дека се кршат меѓународните конвенции и правата на барателите на азил.Правните експерти и организациите за човекови права предупредуваат дека овој модел не е во согласност со правото на ЕУ.
Во Италија и Албанија, јавното мислење е поделено. Додека властите во Рим и Тирана ја поздравуваат соработката, невладините организации и локалните заедници изразуваат загриженост за недостатокот на транспарентност и потенцијалот за кршење на човековите права.„Преселувањето на мигрантите во трети земји кои не се членки на ЕУ претставува сериозен преседан и отвора врата за понатамошни кршења на правата“, предупреди Франческо Фери од „Акшн Еид“.
