Земјите-членки на ЕУ имаат право да воведуваат забрани од причини поврзани со јавното здравје, а сè повеќе од нив го прават тоа – Литванија и Латвија го сторија тоа пред една деценија Постојаниот известувач на Европскиот парламент за безбедност на храната, Билјана Борзан, предупреди дека Бугарија се придружува на голем број земји кои ја забранија продажбата на енергетски пијалоци на деца. Таа предупреди дека Хрватска сè уште не го прави тоа, и покрај растечкиот научен и политички консензус за штетноста на овие пијалоци за малолетници. Таквата одлука, рече таа, сè уште се одложува во многу земји на штета на децата.
– Нема добра причина Хрватска да продолжи да биде слепа точка на европската мапа на заштита на децата. Веќе не е прашање дали ќе направиме нешто, туку зошто упорно не го правиме тоа – рече европратеничката која со години предупредува за опасностите што ги претставуваат енергетските пијалоци за децата и младите, пишува Политика.
Земјите-членки на ЕУ имаат право да воведат забрана од причини поврзани со јавното здравје, а сè повеќе од нив го прават тоа. Литванија и Латвија го воведоа пред десет години, а сега им се придружуваат и Бугарите. Во Унгарија, забраната стапи на сила на почетокот на јуни, а во Бугарија енергетските пијалоци нема да им се продаваат на деца од оваа недела.
– Во меѓувреме, владата се крие зад наводната потреба од „дополнителни истражувања“. И тоа откако во 2018 година добивме отфрлање во Парламентот со аргумент дека „нема научни податоци“ за штетноста на пијалоците што содржат 300 милиграми кофеин на литар и ги консумираат деца од 10-годишна возраст – потсети Борзан.
Денес, според неа, повеќе не зборуваме за истражувања, туку за фактите дека дури 86 проценти од 16-годишниците во Хрватска консумираат енергетски пијалоци, а речиси половина од нив го комбинираат со алкохол. Загрижувачки е и тоа што повеќе од 50 проценти од децата под 12 години веќе ги пијат овие пијалоци. Бројот на деца со прекумерна тежина, зависност од кофеин и ризично однесување поврзано со консумирањето на овие пијалоци расте секој ден.
– Слушнавме дека немаме доволно дефинирана законска рамка, дека не знаеме што е енергетски пијалок, дека нивната штетност не може да се докаже. А во исто време, земјите со многу помалку ресурси и политички отпор воведуваат забрани за неколку месеци. Ако Бугарија може да го направи тоа, зошто не може и Хрватска – прашува Билјана Борзан.
Ситуацијата не е подобра во цел Балкан. Енергетските пијалоци се консумираат неконтролирано и нема забрани, а последиците можат да бидат многу загрижувачки. Една лименка енергетски пијалок има од 80 до 300 милиграми кофеин. На возрасен не му пречи ако внесе 200 до 300 милиграми дневно, што е приближно две шолји црно кафе. Според Европската агенција за безбедност на храната, 68 проценти од младите луѓе на возраст меѓу 10 и 18 години пијат енергетски пијалоци, како и 18 проценти од децата под десет години, иако на лименката пишува дека не е за лица под 18 години. Не постои горна граница за кофеин за деца под 13 години, а сепак Американската академија за педијатрија вели дека децата на возраст од осум до 13 години можат да консумираат до 100 милиграми кофеин дневно, но проблемот е што кофеинот не се наоѓа само во енергетските пијалоци и кафето. Според некои студии, повеќето малолетници барем еднаш пробале енергетски пијалок, иако повеќето не сакаат да го признаат тоа. Прекумерната употреба може да предизвика несоница, нервоза, дебелина, срцеви проблеми и да има негативно влијание врз менталното здравје. Комбинацијата со алкохол е најштетна, и вака најчесто се консумира на забавите. Мислењето на локалните експерти е дека оваа област треба да се регулира со закон и со тоа да се ограничи или целосно да се забрани употребата на овие производи.
