28 јуни 2025 , Скопје – Министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска, денеска одржа прес-конференција по повод една година од мандатот на Владата, насловена „Ги градиме темелите на промените. За твоето време кое доаѓа“ на која ги презентираше клучните приоритети и постигнатите резултати на Министерството за финансии во изминатите 12 месеци.
Министерката во своето обраќање истакна дека првата година од работењето беше посветена на стабилизација на јавните финансии, зајакнување на економската активност и воведување на структурални реформи кои создаваат одржлива и предвидлива фискална рамка.
„Владата, со јасен мандат од граѓаните, ја презеде одговорноста во момент на високи очекувања и ограничени ресурси. Финансиската слика која беше затекната покажа исцрпен фискален простор, значителен раст на јавниот долг, недоволна реализација на капитални инвестиции и разнишана доверба на пазарите. Првиот сериозен предизвик беше подготовката на ребаланс на Буџетот, веднаш по преземањето на функцијата, кој бараше итно и одговорно прилагодување на расходната страна и обезбедување ликвидност за тековно сервисирање на обврските и непречено функционирање на институциите“ кажа Димитриеска-Кочоска.
Како што потенцираше министерката со ребалансот на Буџетот за 2024 година, Министерството за финансии предложи одговорен и развоен пристап, со пренасочување на средствата таму каде што се најпотребни – во здравството, образованието, поддршката на стопанството и во капиталните проекти.
“Исправени беа значителни пропусти од претходниот буџет, меѓу кои и недоволно испланирани средства за законски предвидени права, заостанати обврски и недоволна поддршка за економијата. Реализирана беше редовна исплата на платите и пензиите, со усогласувања согласно закон и реализирање на ветувањето за линеарно зголемување на пензиите“ кажа министерката.
Истовремено, како што нотираше Димитриеска-Кочоска беше подготвен Буџетот за 2025 година, кој е прв во новата концепција на фискална консолидација и економски развој. Буџетот за следната година носи посебен фокус на капитални инвестиции, на општински проекти, поддршка за приватниот сектор и стратешки насоки за забрзан економски раст.
„Во изминатата година, беше постигната значајна фискална консолидација. Буџетскиот дефицит е намален, а јавниот долг е намален за 36 милиони евра во однос на крајот на 2024 година, со намалување на неговото учество во БДП за 4,7 процентни поени. Тоа беше постигнато во услови кога државата успешно ја отплати Еврообврзницата од 500 милиони евра, ги сервисираше обврските на домашниот пазар во висина од 10,7 милијарди денари, и истовремено го намали задолжувањето во споредба со истиот период лани за 16,4%. Економската активност, по години на нестабилност, бележи континуиран раст. Последователно три квартали, стапката на раст изнесува околу 3%, што е над проекцијата. Забележан е раст од 2,8% за 2024 година, којшто ја надминува сопствената владина проекција од 2,1%. Важно е што растот не е концентриран само во една гранка, туку се забележува активност во индустријата, услугите, градежништвото и извозот. Истовремено, инфлацијата е значително намалена од 14% на почетокот на 2023 година и е стабилизирана со тенденција на понатамошно намалување“ кажа министерката во отчетот.
Министерството за финансии, како што кажа министерката во изминатата година преку Развојната банка, обезбеди 250 милиони евра за поддршка на приватниот сектор, со активирање на инвестиции во нови капацитети, опрема и работни места, со ефект од околу 300 милиони евра во инвестиции. Во исто време, за првпат во историјата, во Буџетот беа предвидени 250 милиони евра директна поддршка за општините, со средства распределени за конкретни инфраструктурни проекти – водоводи, канализации, училишта, градинки и проекти за енергетска ефикасност.
„Странските директни инвестиции во 2024 достигнаа историски рекорд од 1,255 милијарди евра. Во првиот квартал на 2025 година веќе се реализирани инвестиции од 135,8 милиони евра, со пораст на сопственички капитал и реинвестирана добивка за 17,4% во споредба со истиот период минатата година“ дополни министерката.
Министерката посочи дека со серија мерки, Владата и Министерството ја зајакнаа конкурентноста на домашната индустрија – се намалија царинските стапки за 67 суровини и репроматеријали, а се либерализираше увозот на стоки од САД како дел од унапредување на економската соработка со стратешките партнери. Македонија стана дел од СЕПА – областа за единствени плаќања во ЕУ, што значи дека граѓаните и компаниите ќе можат да вршат трансфери во 38 земји по исти услови како и во домашниот платен промет.
„Во текот на годината се спроведени и сериозни структурни реформи. Започна имплементација на Законот за буџети со кој се воведува трогодишно буџетско планирање, а беше донесен и пакет од 17 подзаконски акти кои обезбедуваат ефикасно управување со јавните финансии. Македонија прва во регионот ги исполни условите за повлекување авансни средства од Планот за раст на ЕУ“ кажа министерката.
Во делот на мерките за подобрување на животниот стандард министерката кажа дека изминатата година просечната плата е зголемена за повеќе од 10% и сега надминува 40.000 денари, а пензионерите имаат зголемување од просечно 5.000 денари на годишно ниво. Обезбеден е раст на платите во администрацијата, здравството, образованието и полицијата – 87.000 вработени добија повисоки примања, што значи повеќе средства за многу домаќинства.
Во делот остварените реформи на Министерството за финансии, министерката посочи дека беше донесен Законот за глобален минимален корпоративен данок усогласен со европската директива, се заживеа Академијата за јавни финансии како институција за континуирана едукација и професионализација на јавниот сектор, а Министерството за финансии за првпат ја доби улогата на претседавач со Управниот одбор на ЦЕФ – Центарот за извонредност во финансиите, со седиште во Љубљана, што претставува признание за посветеноста на институцијата кон реформите и европските вредности.
Министерката Димитриеска-Кочоска подвлече дека Министерството веќе не функционира како затворен круг, туку како сервис на граѓаните, со активна комуникација со стопанственици, синдикати, општини и меѓународни партнери. Потврдата за кредибилноста на економските политики дојде и од меѓународната агенција „Фич“, која во последниот извештај го потврди кредитниот рејтинг ББ+ со стабилен изглед.
На крајот министерката заклучи дека ова е само почеток.
„Во периодот што следи, фокусот ќе биде ставен на дигитализација на јавните финансии, проширување на даночната основа без зголемување на даноците, понатамошни измени на законската рамка, како и зајакната контрола и отчетност во користење на јавните средства.Министерството за финансии ќе продолжи да работи разумно, транспарентно и домаќински, во насока на изградба на стабилна економија и функционални институции кои се во служба на граѓаните“ кажа Димитриеска-Кочоска.
