Во ера на политичка нестабилност и растечка глобална несигурност, се поголем број Американци бараат втори пасоши како форма на заштита од идната нестабилност, пишува Ал Џезира Балканс. Според советодавните фирми за државјанство и престој, како што се Артон Капитал и Латитуд, бројот на барања од американски државјани за втор пасош или долгорочен престој во други земји, често преку инвестициски програми што ги нудат тие земји, драстично се зголемил во последниве години. Доаѓањето на Доналд Трамп на претседателската функција дополнително го забрза овој тренд. Артон пријави 400 отсто зголемување на клиентите во САД во првите три месеци од 2025 година во споредба со истиот период во 2024 година, додека Латитуд рече дека барањата во САД за второ државјанство или престој пораснале за 1.000 отсто од 2020 година, набргу откако пандемијата COVID-19 го погоди светот и ограничувањата за патување беа на врвот. Нема официјални податоци за бројот на американски државјани кои аплицирале за втор пасош. Сепак, проценките на индустријата споделени со Ал Џезира сугерираат дека од речиси 10.000 глобални апликации за втор пасош во последниве години, приближно 4.000 се од Американци. Иако вкупниот број на побарувања остана константен многу години, уделот на оние поднесени од граѓани на САД значително се зголеми од пандемијата.
Она што некогаш се сметаше за домен на милијардерите и сопствениците на бизниси, сега сè повеќе привлекува професионалци и политички загрижени граѓани кои бараат „план Б“ – стратегија за излез ако, како што се плашат, животот во САД стане поостар. „Подобро е да го имате и да не ви треба, отколку да го немате и да ви треба“, вели Кристофер Вилис, партнер во Latitude Group, кој им помага на клиентите да обезбедат второ државјанство и престој преку инвестициски програми. Овие програми, кои често се нарекуваат програми „златни визи“ или „државјанство по инвестиција“, им овозможуваат на поединците да добијат долгорочен престој или дури и државјанство во замена за финансиски придонес – обично преку инвестиции во недвижнини, донација во национален развојен фонд или купување државни обврзници. Инвестицискиот праг варира во зависност од програмата и локацијата од 10.000 евра (10.800 американски долари) до повеќе од еден милион евра (1,08 милиони долари). Сите програми не мора да водат до целосно државјанство или пасош, но тие водат до жителство. Програмите „престој по инвестиција“, како што е програмата Златна виза на Португалија или слична грчка програма, нудат долгорочен престој и право на слободно движење во Шенген зоната на Европската унија, но не и непосредно државјанство.
Меѓутоа, во Португалија, оваа програма обезбедува петгодишен пат до државјанство со минимални барања за престој – во просек 14 дена на секои две години. Програмите „Државјанство преку инвестиција“ понудени од Малта и неколку карипски земји можат да го дадат правото на целосно државјанство за само 16 месеци. Според Latitude, 50 отсто од нивните американски клиенти сега ја избираат Златната виза за Португалија како прв избор, а потоа следат Малта (25 отсто) и нациите на Карибите (15 отсто). Речиси 80 проценти од тие клиенти велат дека немаат планови да се преселат, туку едноставно сакаат да знаат дека имаат опција. Повеќето земји кои нудат државјанство според овие принципи имаат можности да го пренесат државјанството на генерацијата деца и внуци. Кој аплицира за втор пасош? Дејвид Лесперанс, меѓународен консултант за даноци и имиграција кој живее во Полска, рече дека неговите американски клиенти вклучуваат ЛГБТК луѓе, големи политички донатори и луѓе загрижени за она што тие го гледаат како авторитарни трендови во американската влада. „Никогаш не сум бил позафатен“, изјави тој за Ал Џезира, додавајќи дека луѓето кои никогаш не размислувале да ги напуштат САД, сега размислуваат за тоа „многу сериозно“.
