Министерот за европски прашања, Орхан Муртезани, денеска учествуваше на неформалниот состанок на Советот за општи работи (ГАК) на Европската Унија, кој во рамки на Полското претседателство, вчера и денес се одржува во Варшава. Претставниците на земјите-членки, земјите кандидатки и потенцијални кандидатки за членство во Унијата, дискутираа за актуелните хибридни закани со кои се соочуваат и земјите-членки на ЕУ и аспирантите за членство. Министерот Муртезани имаше свое обраќање во рамките на дискусијата, при што нагласи дека Северна Македонија директно се соочува со хибридни закани, особено по целосното усогласување со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ. Тој истакна дека дезинформациите, кибернападите и обидите за дестабилизација на демократијата се дел од поширока стратегија за поткопување на европските вредности и довербата во процесот на проширување. Во тој контекст, ја потенцираше важноста од зајакната соработка со ЕУ во областа на кибербезбедноста, размена на информации и интегрирање на земјите кандидатки во европските механизми за безбедност.
Во продолжение следи интегралното обраќање на МЕП Муртезани: Почитувани колеги, Прво, дозволете ми да изразам благодарност до претседателството на Полска за свикувањето на овој состанок и, уште поважно, за укажаната можност земјите кандидатки да седат на иста маса со земјите членки. Овој инклузивен пристап го одразува признавањето на фактот дека хибридните закани не прават разлика помеѓу членките и аспирантите, тие се насочени кон нашите заеднички вредности, нашите демократски институции и нашата колективна безбедност. Во соочувањето со овие предизвици, нашиот одговор мора да биде подеднакво обединет, сеопфатен и непоколеблив. Северна Македонија директно се соочува со хибридни закани, искусувајќи го нивниот целосен потенцијал во последните години. По нашето непоколебливо усогласување со Заедничката надворешна и безбедносна политика на ЕУ, вклучувајќи ги и санкциите против Русија, веднаш бевме означени како таканаречена „непријателска земја“ од страна на Москва. Последиците беа непосредни: наплив на кампањи за дезинформации, кибернапади врз нашите институции и засилено злонамерно влијание од странство насочено кон дестабилизација на нашата демократија и разнишување на довербата на граѓаните во однос на нашиот пат кон ЕУ. Наративите за дезинформации имаат сличен модел. Тие се обидуваат да ја намалат довербата во ЕУ и НАТО, да поттикнат скептицизам за процесот на пристапување и да поттикнат поделби во нашето општество. Овие напади не се случајни; тие се интензивираат во клучни моменти, за време на изборите, главните политички одлуки и реформските процеси; тие ги искористуваат слабите страни за да ја поткопаат демократската отпорност. За да се спротивстави на овие закани, Северна Македонија презеде решително дејство: Зајакнување на кибербезбедноста и разузнавачките капацитети во тесна соработка со партнерите од ЕУ и НАТО. Проширување на програмите за медиумска писменост и иницијативите за проверка на фактите за борба против дезинформациите и зајакнување на општествената отпорност. Подобрување на законските рамки за заштита на демократските институции од мешање од странство.
Меѓутоа, ниту една земја не може сама да се соочи со овие предизвици, особено не во време на брз дигитален развој. Хибридните закани се од транснационален карактер и за нив е неопходен координиран одговор на ниво на ЕУ. Ова значи земјите кандидатки поинтензивно да се интегрираат во европските безбедносни механизми, да се поттикне споделувањето разузнавачки информации во реално време, да се спроведат заеднички вежби за кибербезбедност и да се зајакнат мрежите за борба против дезинформациите. Партнерството за безбедност и одбрана како дел од Стратешкиот компас на ЕУ, кој Северна Македонија го потпиша во ноември минатата година (како прва земја од регионот на ЗБ) е еден од начините да можеме да соработуваме за справување со прашања поврзани со мирот, безбедноста и одбраната, вклучително и кибербезбедноста. Во исто време, најефективниот начин да се спротивставиме на хибридните закани е преку зајакнување на кредибилитетот и динамиката на процесот на проширување на ЕУ. Постепениот и поинклузивен пристап, односно, да им се дозволи на земјите кандидатки постепено да пристапуваат до придобивките на Единствениот пазар, да имаат корист од финансирањето на ЕУ и да учествуваат во дискусиите за политиките, би значело испраќање силна порака. Тоа не само што ќе ги поттикне реформите, туку и ќе ги лиши злонамерните чинители од просторот што го користат за да манипулираат со перцепцијата на граѓаните и да поттикнат евроскептицизам. Како што поминува 2025 година, очигледно е дека хибридните закани ќе останат дефинитивен предизвик и за ЕУ и за нејзините аспиранти за членки. Нашите непријатели ќе продолжат да ја тестираат нашата издржливост, обидувајќи се да направат раздор и да го ослабат проектот за членство во ЕУ. Мораме да останеме претпазливи и проактивни, да ја засилиме нашата соработка, да ги зајакнуваме нашите институционални капацитети и да стоиме цврсто во одбрана на демократијата, стабилноста и нашата заедничка европска иднина. Северна Македонија останува сигурна во својата посветеност на овие начела. Ние сме подготвени да работиме заедно со нашите партнери од ЕУ за да бидеме сигурни дека проширувањето останува двигател за безбедноста, издржливоста и просперитетот низ целиот континент. Ви благодарам. Линк до видеоинсерт: https://www.filemail.com/d/tsjgmrpvvxldktm
