Ќе ги слушнеме социјалните партнери, судиите, експертите и другите засегнати страни за тоа дали е подобро да се оди на измени на постојното законско решение или да се работи на текстот на нов закон што се работи подолг период, вели министерот за економија Бесар Дурмиши. Кој пат ќе го фати Министерството за економија и труд во однос на подготовката на најновиот предлог Закон за работни односи е прашање на кое во наредниот период одговор ќе треба да дадат работодавачите, правниците и синдикатите. Таканаречениот работнички Устав го добија во мираз, откако ги преземаа надлежностите во трудовото законодавство. Спектакуларно, уште пред седум години најавуван како суштинска реформа, Законот остана недонесен, иако во меѓувреме се сменија неколку министерки и министри за социјала и труд. Јавните расправи, преговорите, дебатите меѓу синдикатите, надлежните министерства и Организацијата на работодавачите, останаа „мртво слово“ на хартија, па сега копјата се кршат околу тоа дали ќе се оди „Јово, одново“ или ќе се прави „од готово, вересија“?
– Реформата не е само технички процес, туку одлука за насоката што треба да ја заземе пазарот на трудот во нашата земја. Не одлучуваме само за текст на закон – туку како сакаме да изгледа пазарот на трудот. Работниот однос не е само договор – туку жив однос што носи сигурност, достоинство и напредок. Современите предизвици бараат јасен правен систем – флексибилен за работодавачите, правичен за работниците и функционален за државата. Ќе ги слушнеме социјалните партнери, судиите, експертите и другите засегнати страни за тоа дали е подобро да се оди на измени на постојното законско решение или да се работи на текстот на нов закон што се работи подолг период – додаде Дурмиши. Сите засегнати страни се согласуваат дека актуелниот Закон за работни односи е нефункционален бидејќи од 2005 година кога е донесен до сега, има 28 измени и дополнувања! Но, експертите за „Слободен печат“ брифираат дека ќе биде жално повторно да се оди на нови преговори, бидејќи досега беа „избоксирани“ некои покрупни, но и поситни спорни жешки точки, но изостана финалето. Нашите извори велат дека во изминатиов период за овој закон биле договорени 70 отсто од работите, додека останало да се прецизираат 30 отсто од важните прашања. Пред три години, во ЗРО беа протнати измените со кои се предвиде ангажирање работници за прекувремена работа со нивна согласност за потребите на изградбата на коридорите 8 и 10Д, што предизвика бурни реакции. Претходно имаше и други пробиви на Законот што се однесуваа на опфатот на неработната недела. Така, првичната благородна идеја создаде „Франкештајн закон со повеќе од 47 дејности што може да работат, плус моловите“.
– Работите застанаа, а останаа уште некои работи да се усогласат, некои поголеми, некои поситни. Нашите барања како ССМ остануваат исти и ние нема да отстапиме. МЕТ ќе мора да ја дефинира најновата верзија на Законот за работни односи за да ги заштитиме и да ги зачуваме нашите работници, кои во изминатите години масовно ја напуштаат земјава – изјави неодамна за нашиот весник Трпе Деановски, претседател на Синдикатот на УПОЗ. Најболната точка за синдикалците се договорите на определено време. ССМ бара тие да траат максимум една, а во последниот пречистен текст на Нацрт-законот за работни односи, нивното времетраење остана на 3 години! Сега, најновиот предлог е рокот да биде две години. – Немаше консензус околу договорите на определено време, за тоа како да се контролира прекувремената работа, прецизирањето на работењето од дома… Значи, има битни работи, кои не се во согласност со законите на ЕУ, со директивите и со конвенциите на Меѓународната организација на труд – велат нашите извори.
Работата на определено време, Синдикатот ја смета за една од поголемите теми што е неопходно да се уредат на начин на кој нема да се манипулираат работниците. – Со сегашната регулатива се дозволува работа на определено време дури 5 години. Ние баравме тоа да биде максимум една година – брифираат синдикалците. Што се однесува до прекувремена работа, Сојузот на синдикати повеќепати алармираше дека системот за контрола на работно време е во рацете на работодавачите. Од првиот ден на дебатата за новиот закон за работни односи, од ССМ потенцираа дека дел од нивните барања се и да има породилно отсуство во траење од 12 месеци, како и доследно почитување на правото за уредување плата со закон и колективен договор.
И од Сојузот на стопански комори, оценија дека актуелниот ЗРО е конфузен, неразбирлив и неприменлив, посебно во делот на уредување на договорите. Од ССК сметаа дека не треба да има ограничување на бројот на анекси и скратување на времето на договор на определено време. Од „Гласен текстилец“, пак, се на ставот дека новиот Закон за работни односи мора да обезбеди поголема заштита и унапредување на работничките права. Оттаму посочија дека отсуството од работното место врз основа на мајчинство или татковство, зашто ќе може и таткото да го користи ова право, мора да биде 100 отсто исплатено за да се задржат младите луѓе во земјава и да се мотивираат да оформат семејства. Од „Гласен текстилец“ бараа и да нема застарување на побарувањата за плати и придонеси, затоа што освен работниците, губи и државата. Димитров: нема логика да се почнува од нула Нема никаква логика да почнуваме од нула, бидејќи и денес, како и во изминатите седум години сме истите луѓе што работеа и ќе работат и на новиот Закон за работни односи, дециден е Ангел Димитров од Организацијата на работодавачите. Тој за „Слободен печат“ потврдува дека 70 отсто од материјалот е договорен, а остануваат само некои техникалии што треба да се доработат. Димитров потврди дека договорите за определено време ќе се симнат од пет на две години, а породилното отсуство, останува девет месеци, но со воведување отсуство од работното место врз основа на мајчинство или татковство. – Ние се залагавме определеното време од пет да се симне на три години, но синдикатите притискаа за две години и тоа се прифати – додава Димитров.
