Славески треба да ја води монетарната политика согласно потребите на економијата на Македонија, а не на политичарите во Македонија, да не го интересира што сака политичкиот дел од власта од него или од монетарната политика, туку каква е состојбата, движењата во економијата на Македонија. Значи стабилно да ја води ситуацијата што е и задача на Народната банка, и да реагира соодветно на потребите и на граѓаните и на бизнисот, му порача професорот Узунов на новиот гувернер.
Поранешниот министер за финансии во владата што ја предводеше Никола Груевски и актуелен претседател на Советот на Град Скопје, но и член на Извршниот комитет на владејачката ВМРО-ДПМНЕ, Трајко Славески, кога ќе седне на гувернерското столче во Народна банка, самостојна и одговорна за стабилноста на домашната валута и за водењето на монетарната политика треба да заборави на сите партии, а прво на ВМРО – ДПМНЕ. Да заборави дека постоеле и да гледа само за економијата, а не што бара од него партијата и владата. Ова е првата препорака што му ја испраќа универзитетскиот професор Ванчо Узунов на Славески откако претседателката Гордана Сиљановска – Давкова до Собранието го достави предлогот, токму тој да биде именуван за гувернер на Народната банка.
Узунов вели дека формална пречка за Славески да биде избран за гувернер, иако е член на Извршниот комитет на ВМРО-ДПМНЕ, не постои, но вели дека мора да биде независен.
– Да ја води монетарната политика согласно потребите на економијата на Македонија, а не на политичарите во Македонија, тоа е основната порака што сакам да му ја пратам. Да не го интересира што сака политичкиот дел од власта од него или од монетарната политика, туку каква е состојбата, движењата во економијата на Македонија. Значи стабилно да ја води ситуацијата што е и задача на Народната банка, и да реагира соодветно на потребите и на граѓаните и на бизнисот – вели Узунов за „Слободен печат“.
Да се преиспитаат провизиите на банките
Она што е во надлежност на Народната банка, а што може да го направи идниот гувернер, според Узунов, е да ја зголеми конкуренцијата на пазарот и на банкарските услуги и да преиспита колку е оправдана висината на провизијата на банките.
– Каматите зависат од состојбата на целиот банкарски систем, а тој може тоа да го контролира на неколку начини. Тука Народната банка има ингеренции, меѓутоа генерално она што треба да го прави е прво да ја подобри, да ја зголеми конкуренцијата на пазарот на банкарски производи и услуги во Македонија. Значи колку има повеќе конкуренција толку повеќе каматите ќе бидат пониски. Второ, да погледне малку околу некои видови на приходи што ги имаат банките, колку се транспарентни и оправдани. Пред сѐ мислам на провизиите. Тука мислам дека има простор добро да се анализира и да се преземат одредени мерки. Провизии земаат сите банки, но најголемиот колач секако го земаат најголемите банки, па треба да се преиспита дали можеби се превисоки – порачува универзитетскиот професор.
Предлогот за нов гувернер на Народна банка според информациите од Собранието, ќе биде на дневен ред на собраниска седница на 3 јуни. Последниот четврток од овој месец, односно на 29 мај ќе има седница за пратенички прашања, на која предлогот нема да биде ставен на дневен ред, туку ќе биде ставен на седницата закажана по пратеничките прашања.
Неколкудневната политичка „драма“ што се водеше на релација претседател – премиер, заврши во вторникот доцна вечерта, кога од Кабинетот на претседателката соопштија дека Сиљановска до Собранието го доставила предлогот Славески да биде именуван за гувернер.
– При донесувањето на одлуката, претседателката се водеше од стручноста и компетентноста, дигнитетот и интегритетот, како и реалната можност за именување на кандидатот. Би сакале да потенцираме дека изборот беше тежок, со оглед на докажаниот квалитет на сите кандидати – велат од Кабинетот на претседателот.
Сиљановска Давкова претходно во изјава за медиумите индиректно го најави Славески за нов гувернер, иако меѓу имињата што се споменуваа во јавноста беа поранешниот министер за финансии Зоран Ставрески и досегашната гувернерка Анита Ангеловска – Бежоска.
И Петар Гошев беше претседател на партија, вели претседателката
– Додека сте на функција треба да заборавите на партиски влијанија и да се водите од предизвикот на професијата. Според Законот, функцијата е инкомпатибилна со партиско членство. Ние сме имале извонреден гувернер, Петар Гошев, кој беше претседател на партија, значи немало проблем – рече претседателката на новинарско прашање дали внимавала при изборот на законот со оглед дека некои од кандидатите имаат врска со партиите.
Додека се чекаше името на новиот гувернер, премиерот Христијан Мицкоски негираше дека имало какви било несогласувања меѓу него и претседателката за новото име.
– Не сме разговарале за кандидат. Сме разговарале за кандидати. Нема несогласувања – рече премиерот.
Славески од локалните избори во 2021 година, кога на власт дојде градоначалничката Данела Арсовска, е советник од редовите на ВМРО-ДПМНЕ во градскиот совет, а воедно е и претседател на Советот. Во јавноста ќе останат запаметени неговите јавни препукувања со градоначалничката на седниците на Советот откако односите меѓу партијата што ја поддржа и Арсовска се влошија во 2022 година.
За разлика од Ставрески, во „бомбите“ што ги објавуваше опозициската СДСМ чиј глас беше еден од најчестите што се слушаше и од кого произлегоа пораки кои денес се прераскажуваат меѓу кои „ние сме лудаци, немаме за леб трошиме за чоколади“, гласот на Славески воопшто не можеше да се чуе. Сепак Ставрески не стана обвинет во ниту еден од случаите кои ги отвори поранешното Специјално јавно обвинителство, а сега му е советник на Мицкоски. Славески пак по падот на владата на Груевски изјавуваше дека тоа што имал да му го каже на Груевски му го кажувал лично, а не на телефон и дека од почеток сметал дека е грешка именувањето на Сашо Мијалков за директор на Управата за безбедност и контраразузнавање. Структурите на Мијалков не се во сегашното раководство на Мицкоски, а Славески е во високите раководни структури на ВМРО-ДПМНЕ. Гувернерот го именува Собранието на Македонија на предлог на претседателот на државата, додека вицегувернерите ги именува Собранието на предлог на гувернерот. Гувернерот има мандат од седум години. Мандатот на актуелната гувернерка Анита Ангеловска Бежоска веќе ѝ е истечен, но законот пропишува таа да ја врши функцијата до изборот на нов гувернер, а во Собрание се избира со просто мнозинство односно со 61 глас „за“.
СДСМ ќе се спротивстави – ВМРО – ДПМНЕ ќе го поддржи Славески
СДСМ остро ќе се спротивстави на изборот на Трајко Славески за гувернер на Народната банка, најавуваат од опозициската партија.
– Невиден преседан е да се дозволи класичен партиски пиун да ја води оваа важна финансиска институција, каде што досега секогаш имало независни експерти на функцијата гувернер. Трајко Славески е човекот за кој 9.000 денари минимална плата се „многу пари“. Тој е перјаницата на Мицкоски против интересите на работниците. Гувернер ќе стане економистот кој е познат како најголем непријател на идејата за покачување на минималната плата, како и непријател на правилното пресметување на потрошувачката кошничка за четиричлено семејство – човекот кој, додека ги водеше финансиите на земјата, жестоко ја раскрчмуваше и задолжуваше државата – критикуваат од СДСМ.
Освен критики за Славески, тие го критикуваат и го нарекуваат полтронски односот на Сиљановска кон премиерот Христијан Мицкоски.
– Нејзиното потклекнување пред барањата на Мицкоски е доказ дека ниту некогаш била независна, ниту пак во иднина ќе донесе независна одлука. Таа, како и сите претходни претседатели избрани од ВМРО-ДПМНЕ, е тука само за да исполнува партиски наредби. Имаше можност да застане зад сопствен избор, да промовира независна и стручна личност, но реши да ја наведне главата пред Мицкоски – се вели во соопштението на СДСМ.
Мицкоски пак најави дека пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ ќе даде поддршка за предлогот Трајко Славески да биде иден гувернер.
– Тоа е одлука на претседателот на државата, не е одлука на Владата. Согласно Устав, претседателката на државата го поднесува тој предлог така што немам што да коментирам. Предлогот ќе ја добие поддршката од пратеничката група на ВМРО-ДПМНЕ – рече Мицкоски.
Освен СДСМ поддршка за новиот гувернер нема да даде ниту Левица.
