По повеќе од три децении научни студии кои укажуваат на неговата штетност, американската Администрација за храна и лекови (ФДА) конечно одлучи да ја забрани црвената боја бр. 3 во прехранбените производи. Светло-црвениот сјај на бонбони, житарки и печива со децении доаѓа од синтетичка боја позната како Red No. 3. Иако истражувањата уште во 1980-тите ја покажаа неговата поврзаност со ракот и невролошките нарушувања, дури сега, по повеќе од 30 години, американската Администрација за храна и лекови (ФДА) одлучи да го забрани од прехранбените производи. Што ја задржа оваа одлука толку долго, и каква улога играше прехранбената индустрија во неа?
Колку црвениот бр. 3 беше профитабилен?
Прехранбената и кондиторската индустрија се потпираше на Red No. 3 поради неговата ниска цена и способност да ја подобри визуелната привлечност на производот. Според извештајот за истражување на пазарот за адитиви за храна, индустријата за вештачки бои во САД вредела околу 3,2 милијарди долари годишно, со Црвен бр. 3 имаа значаен удел. Најголеми корисници на оваа боја беа компаниите кои произведуваат бонбони, житарки, газирани пијалоци и преработки од месо, а само индустријата за бонбони генерирала повеќе од 500 милиони долари годишно користејќи го овој додаток. Исчезнувањето на Црвен бр. 3 од пазарот значи дека многу компании ќе мора да ги преформулираат своите производи, што ќе донесе дополнителни трошоци и потенцијално ќе ги намали профитните маржи. Синтетички бои како Red No. 3 се евтини за производство и го продолжуваат рокот на траење на производите, што ги прави попривлечни за клиентите. Природните алтернативи, како екстракт од цвекло или сок од калинка, се значително поскапи и имаат пократок рок на траење. Затоа, прехранбената индустрија имаше силен финансиски интерес да ја одложи забраната.
Кои се економските загуби поради забраната?
Експертите проценуваат дека прехранбената индустрија ќе губи меѓу 200 и 300 милиони долари годишно поради дополнителните трошоци за преформулирање на производите и префрлање на поскапи алтернативи. Алтернативните природни бои, како екстракт од цвекло или анато, не само што се поскапи, туку имаат и пократок рок на траење, што дополнително го отежнува производството и дистрибуцијата. Сепак, големите брендови како Mars и Nestlé веќе почнаа да се префрлаат на природни бои во Европа, каде прописите се построги. Тоа значи дека компаниите веќе имаат искуство во прилагодување на новите стандарди, но останува прашањето колку оваа промена ќе го чини американскиот пазар.
Зошто забраната траеше толку долго?
Иако FDA ја забрани употребата на Red No уште во 1990 година. 3 во козметичките производи, откако студиите покажаа дека предизвикува рак кај лабораториски животни, лобистите во прехранбената индустрија можеа да ја одложат забраната за храна. Со текот на годините, индустријата потроши десетици милиони долари на кампањи и студии кои ја минимизираа штетноста на овој додаток, тврдејќи дека нема доволно докази за неговите штетни ефекти врз луѓето. Според истражувањето на пазарот на Транспаренси, лобистите во прехранбената индустрија во САД трошат повеќе од 50 милиони долари годишно на регулаторни кампањи, што значително го забави донесувањето одлуки како оваа. Само под притисок на јавноста, нови научни истражувања и промени во регулативите во другите земји, FDA конечно го направи долгоочекуваниот чекор.
Кои се последиците за пазарот?
На краток рок, компаниите ќе се соочат со зголемени трошоци за производство, а некои производи може привремено да исчезнат од полиците додека не се најдат соодветни замени. На долг рок, оваа промена може да доведе до зголемена побарувачка за природни бои, што би можело да отвори нови пазари за производителите на природни адитиви. Во секој случај, иако прехранбената индустрија можеби бележи загуби, јавноста добива побезбедни прехранбени производи. По повеќе од 30 години, Црвен бр. 3 конечно влегува во историјата на американскиот пазар на храна.
Европа и другите делови на светот
Ред бр. 3, познат и како еритрозин, веќе е забранет во Европската унија, како и во земји како Јапонија и Австралија, поради здравствени проблеми. Иако прецизни податоци за финансиското влијание на забраната за нарачка бр. не се достапни. 3 не се лесно достапни во Европа, познато е дека производителите мораа да ги приспособат своите производи користејќи алтернативни бои. Овие промени укажуваат на растечки глобален тренд кон елиминирање на потенцијално штетните прехранбени адитиви, кои би можеле да имаат значително влијание врз прехранбената индустрија и потрошувачите ширум светот, пишува Euractiv.
Што е следно?
Иако FDA конечно одлучи да го забрани Red No. 3 во храната, сè уште останува прашањето колку време ќе биде потребно за целосно да се елиминира оваа боја од снабдувањето. Прехранбените компании ќе имаат одреден период да ги приспособат своите производи, но останува нејасно колку долго ќе трае имплементацијата во пракса. Исто така, забраната за една боја не значи крај на проблемот. Многу други синтетички адитиви остануваат легални и покрај загрижувачките научни наоди. Оваа одлука ја отвора вратата за понатамошна дебата за безбедноста на состојките на храната и за одговорностите на регулаторните тела во заштитата на јавното здравје.
Фото: Пиксабеј
