Излезе бројката што многумина ја очекуваа, а вчера ја објави Народна банка на Македонија. Имено, сега веќе е познато колку лани профитираше македонскиот банкарски сектор, или сите 13 банки во земјава заедно. Како што е познато, банките сите поединечно ги објавија своите финансиски резултати, а сето тоа имаше прилика да го види и домашната бизнис јавност, особено за банките кои се котирани на Македонската берза за долгорочни хартии од вредност: Но, сега и НБМ излегува со групни податоци заклучно со 2024 година. Според најновите бројки, домашниот банкарски сектор вкупно профитирал со 283 милиони евра, или прецизно 282,8 милиони евра. Што во однос на претходната 2023 година е зголемување за 50,3 милиони евра.
Ако се гледа според големина на банки, петте големи банки имаат вкупен профит од 250 милиони евра. А, според претходно објавените извештаи на најголемата банкарска тројка составена од Комерцијална, Стопанска Скопје и НЛБ Банка, тие три банки имаа вкупен профит за лани од 191,4 милиони евра. Додека, пак, во 2023 година петте големи банки имаа вкупен профит од 211 милиони евра, што значи дека нивната профитабилност е зголемена за 39 милиони евра. Средните банки, пак, лани имале вкупен профит од 24,3 милиони евра, што е зголемување за 5 милиони евра, додека, пак, значаен напредок има кај профитабилноста на малите банки, кои се пет на број, и кои минатата година профитирале со 8,7 милиони евра, што е раст за 6,6 милиони евра. Е сега, како и вообичаено, што им ја донесе на домашните банки оваа фантастична заработувачка од безмалку 300 милиони евра.
Како и секогаш досега се покажа дека тие најголемите пари ги прават од нето-приходите од камати, кои лани им донеле речиси половина милијарда евра или прецизно 467,3 милиони, што е раст за 58,4 милиони во однос на претходната 2023 година. Тоа е разликата меѓу каматите што ги наплатуваат на своите клиенти за кредитите, и каматите што им ги плаќаат на штедачите кои кај нив ги чуваат своите пари. Таа маргина е прилично висока и се јавува како гарант на банките за нивната секогаш екстремно висока профитабилност.
Нето приходите од провизии и надоместоци, пак, лани им донеле на банките 115,1 милиони евра, што во однос на претходната година довело до повеќе приливи за 8,5 милиони евра. Во последниов период банките значајно ги зголемија провизиите за своите услуги што им ги наплаќаат на граѓаните и фирмите, што предизвика негодување кај многу од нивните клиенти. Од нето приходите од курсни разлики се оствариле приливи од 28,2 милиони евра, што е речиси идентично и само малку пониска сума од една година претходно.
Одлични пари на домашните банки им донеле и останатите приходи од дејноста, и тоа се 49,4 милиони евра, што е раст за 14,5 милиони евра во однос на една година претходно. Што се овие останати приходи од дејноста? Најмногу тие приливи лани се состоеле од наплатени претходно отпишани побарувања и тоа 23,2 милиони евра, додека, пак, 12,5 милиони евра на банките им донеле капиталните добивки од продадените средства. Да ги погледнеме минусите. Најголемата расходна ставка, а тоа се резервациите за лошите кредити, односно исправките на вредноста, лани им одзеле на банките 59,1 милиони евра. И, во однос на една година претходно овој трошок е понизок за 15,8 милиони евра. Тоа се одлични пари на намалување на расходите, и кога ќе се поврзе со зголемените приходи, ја дава причината за тоа што ја зголеми профитабилноиста на банкарскиот сектор во земјава.
Голем банкарски трошок се всушност и трошоците за вработените, па за нив банките вкупно издвоиле 120 милиони евра, што е раст за 11 милиони евра во однос на една година претходно. Ова значи дека банките лани се погрижиле да ги подобрат примањата на своите вработени, кои во последните години не беа веќе меѓу подобро платените професии, и поради тоа и не беа премногу задоволни, па затоа и беше тешко да се најде добар банкарски работник. Претпоставката е дека во овие трошоци за вработените не се вклучени менаџерските награди и бонуси, кои важат за едни од повисоките издатоци во банкарскиот свет.
Останатите расходи од дејноста биле 131 милиони евра, што е раст за 11 милиони евра во однос на 2023 година, и тоа е она што ако било помало како ставка, ќе довело до уште повисока профитабилност на банкарскиот сектор.
После сите овие сумирања, добивката пред оданочување лани била 321,6 милиони евра, додека, пак, онаа после плаќањето на корпоративниот данок, изнесувала 282,8 милиони евра. Ова дава уште еден интересен податок, а тоа е дека банките на државата по основ на данок на добивка лани и платиле на државата 38,8 милиони евра.
Н.Н.Ф.
