Македонскиот премиер Христијан Мицкоски даде 18 минутно интервју во рамки на Конференцијата за конзервативна акција во Вашингтон (CPAC) во кое говореше за тоа како Македонија може да им помогне на САД да бидат доминантен трговец со енергенси, за економскиот притисок од Кина, за односите со Европската унија, промената на името, членството во НАТО, Охридското езеро но и за тоа какво е чувството да се биде единствениот што му аплаудираше на потпретседателот на САД, Џејди Венс при неговиот говор на Минхенската безбедносна конференција. Пренесуваме целосен транскрипт на македонски јазик од интервјуто на премиерот Христијан Мицкоски кое го водеше Кејти Мекфарланд, член на Одборот на CPAC и поранешен советник за национална безбедност во првиот мандат на претседателот Доналд Трамп. Интервјуто се одржа на вториот ден од Конференцијата за конзервативна акција во попладневните часови по локално време: Разговор со премиерот на Северна Македонија, Христијан Мицкоски, Кејти Мекфарланд: Добро, веројатно се прашувате зошто тука на CPAC, каде што слушнавте некои од најважните и најмоќните луѓе во земјата, а и во светот. Луѓето кои ќе бидат гувернери и претседатели и сето останато. И сега го имаме премиерот на Северна Македонија, и веројатно си ја чешате главата и мислите: “Навистина? Кој? Зошто? Како?” Затоа сакам, господине премиере, да ве поканам да ни кажете малку за историјата на Македонија и зошто е важна? И во ерата на “America First”, зошто ова е важно за Америка? Христијан Мицкоски: Најпрво, благодарам за поканата. Возбуден сум што сум денес со вас. Мојата земја е мала, сместена во срцето на Балканот, која е како јужна или југо-источна врата на Европа, и е многу важна, особено поради еден проблем кој беше многу популарен пред неколку години, а сега е во целосна согласност со новата администрација на претседателот Трамп – имиграцијата. Бевме на првата линија во борбата против нелегалната миграција и ја штитевме Европа од нелегални мигранти. Но, тоа не е единствената причина зошто треба да зборуваме за мојата татковина. Македонскиот народ е многу традиционален, ја сака својата фамилија. Можеби сме мала земја, но македонската заедница овде во САД е многу важен дел од животот. Знам дека го поддржуваа претседателот Трамп за време на изборите, тие се конзервативци и ќе продолжат да го поддржуваат претседателот Трамп, секако. Кејти Мекфарланд: Да, зарем не е прекрасно да се слушне за една европска земја која ја сака и поддржува Америка и претседателот Трамп? Одлично чувство! Христијан Мицкоски: Исто така, можеби е важно да споменам… Бевме избрани како нова влада пред осум месеци, со големо мнозинство од нашите граѓани. Кејти Мекфарланд: И сакам да истакнам дека вашата земја е мултиетничка, има муслимани, христијани, нели?
Христијан Мицкоски: Да, ние сме мултиетничка земја. Големо мнозинство, околу две третини, се Македонци, а една третина се останатите – Албанци, Срби, Турци, Власи, Бошњаци и други. Но две третини се Македонци. Исто така, како што кажав, многу Македонци живеат тука во САД, во Канада, во Австралија. Имаме голема дијаспора во странство, која е речиси еднаква на бројот на жители во татковината. Затоа мојата земја е многу важна. Кејти Мекфарланд: Во Македонија живеат 2 милиони Македонци, а уште 2 милиони Македонци живеат во странство. Христијан Мицкоски: Исто така, мојата земја е многу важна затоа што има едно прекрасно езеро наречено Охридско Езеро. Можеби езерото само по себе не е толку важно за овој разговор, но кога зборуваме за Охридското Езеро мора да знаеме две работи: Првата е дека тоа е најстарото езеро во Европа, а втората е дека првиот универзитет во Европа бил основан токму на Охридското Езеро, наречен Универзитет „Св. Кирил и Методиј“. Ова е многу важно. И ова може да биде многу привлечно за туристите од САД да го посетат Балканот, да ја посетат мојата земја и да го посетат Охридското Езеро. Затоа, сметајте го ова како отворена покана!
Кејти Мекфарланд: Значи, премиерот сега е и министер за култура и министер за туризам! Како што можете да забележите. Всушност, јас студирав на Оксфорд. Дали Оксфорд е постар? Христијан Мицкоски: Не. Кејти Мекфарланд: Ох, мислев дека е. Ми се допаѓа да претпоставувам дека универзитетот во Охрид е многу постар. Добро, ќе ви го признаам тоа. Една од причините зошто Балканот е важен.. Северна Македонија е во средината на Балканот. Балканот е место од каде што започнале многу светски војни. Регион кој е етнички и религиозно сложен. Некои земји во регионот не успеваат да ги решат овие прашања, но вие тоа го правите правилно. Една од работите што се случуваат во последните неколку години, е дека Кина се прошири низ Балканот. Пред околу 20 години, Кина одлучи да воспостави Евроазиски трговски пат наречен „Појас и пат“, кој има за цел да ја поврзе Европа со Азија по копно и по море. Кина сака да го контролира овој трговски пат, а вие сте во средината на него. Па, објаснете ни како функционира тоа. Што прават Кинезите? Како се обидуваат да влезат во Балканот? Како се обидуваат да влезат во вашата земја? И каков успех или неуспех имаат? Христијан Мицкоски: Да, апсолутно сте во право. Кога зборувате за кинеската таканаречена економска инвазија во тој дел од Европа, секако дека сме под голем финансиски притисок кој доаѓа од таа земја. Но, единствениот дел што им недостасува во нивниот економски мозаик е токму мојата земја. Зошто? Бидејќи Северна Македонија е природен крстопат на два многу важни паневропски коридори: Коридор 8 и Коридор 10. Коридор 10 ја поврзува Јужна Европа, односно Грција и грчките пристаништа со Централна и Западна Европа. Коридор 8 е вториот најважен коридор за НАТО и го поврзува Црното Море со Јадранското Море. Овие два коридори се сечат на територијата на мојата татковина. И единствениот дел што му недостасува на овој азиски гигант е територијата на мојата земја. Бидејќи сме стратешки партнери на Соединетите Американски Држави, би бил многу отворен за, да речеме, што е можно повеќе инвеститори. Американските компании веќе се присутни во мојата земја, кои ќе бидат голема конкуренција на кинеските компании што веќе се во регионот. Затоа, мојата земја, мојата татковина, е од големо значење не само за за Соединетите Американски Држави, не само за регионот, туку и за Европа исто така. Кејти Мекфарланд: Супер, но брзо поминавте преку тоа, а јас сакам да навлезам во малку повеќе детали. Говоревте за ова стратешко партнерство што го имате со САД. Говоревте и дека сте добро усогласени во најмала рака со администрацијата на Трамп и новиот бран што поминува низ Америка. И навистина сте единствени во Европа кои тоа го прават. Минатата недела, на Безбедносната конференција во Минхен. (Кон публиката) сигурно не ја знаете нејзината назнака, но се сеќавате, потпретседателот Венс отиде во Европа минатата недела и застана пред сите европски лидери, лидери на НАТО, европски лидери и генерали. Сите претпоставуваа дека ќе зборува за НАТО, дека ќе ги поттикне европските и канадските сојузници да вложат повеќе во НАТО, дека ќе зборува за Украина. Но, тој не го направи тоа. Тој зборуваше за културолошки прашања. Кога го гледав потпретседателот Венс, забележав дека вие сте во првиот ред и дека сте единствениот што аплаудираше. Сите други беа навистина тивки, а повеќето од нив внимаваа. Кажете ни повеќе за тоа. Знаете, потпретседателот Венс кажа нешто што во принцип се смета за нешто за кое не треба да се зборува, но тој го направи тоа. И го направи на многу директен и учтив начин, зборувајќи за нашите заеднички вредности и како Европјаните прават културно самоубиство – се откажуваат од слободата на говор, од религиските слободи. Кажете ми какво е чувството да сте Македонец што ги поддржува политиките на Доналд Трамп, дури и пред да стане претседател, среде Европа која се чини дека се менува пред нашите очи? Христијан Мицкоски: За мене тоа беше историски настан. И според моето скромно мислење – не велам дека сум во право – можеби некои европски политичари ќе се налутат, но тоа беше многу инспиративен говор. Не бев во првиот ред, бев во вториот ред. Кејти Мекфарланд: Да, но вие бевте единствениот што аплаудираше. Сакам да посочам дека бевте единствениот што го направи тоа. Христијан Мицкоски: Да. Она што е важно е што по говорот некои од публиката го критикуваа, велејќи дека тоа било вмешување во домашните прашања на суверени земји, бидејќи потпретседателот Венс даде многу примери што не се добри и не се усогласени со слободата на говор, со демократските вредности, или најмалку со заедничките вредности. Повторно ќе кажам, мислам дека тој беше во право.
Потоа, два дена подоцна, имав панел, не како овде, 20 минути, туку можеби имав 4 минути да ги искажам моите импресии, не за говорот, туку за Минхенската безбедносна конференција. И реков дека тоа навистина беше историски настан, со многу искрени и директни разговори. Мислам дека оваа година беше екстремно плодна и успешно организирана конференција. Но, она што го реков, не знам дали американскиот народ знае дека од самиот почеток на нашата независност од поранешната југословенска федерација, имавме две стратешки цели: прва беше да станеме полноправна членка на НАТО, и втора беше и се уште е да станеме полноправна членка на ЕУ. Станавме членка на НАТО, но пред тоа, го сменивме нашето знаме, ја сменивме нашата валута, го сменивме нашиот Устав, и го сменивме нашето име, затоа што некои наши соседи кои станаа членки на НАТО пред нас, го користеа или злоупотребуваа правото на вето за да решат билатерални прашања. Ако ова не е мешање во домашни прашања, тогаш што е? За што зборуваме? Ако зборуваме за двојни стандарди што влијаат на животот на луѓето, тоа не е добро. Треба да бидеме искрени и да зборуваме директно и искрено. Ако ги игнорираме настаните како овие од минатото и кои сè уште се случуваат, на пример, сега не можеме да станеме членка на ЕУ, затоа што сега имаме дополнителна препрека да го смениме нашиот Устав повторно. Ако Уставот не е внатрешно прашање на суверена земја, тогаш се прашувам што е? Од нас се бара да го смениме нашиот Устав повторно. Дали е тоа фер? И кога критикуваме, кога некој го критикува говорот, кој според моето скромно мислење, повторно ќе кажам, беше многу инспиративен, треба да се погледнат себе си и да видат што прават. Ова не е фер. Не е фер за мала земја која сака да стане дел од ЕУ. Вредностите на ЕУ се сè но не и билатерализација на процесот на пристапување кон ЕУ. Кејти Мекфарланд: Исто така, сакам да посочам дека, како што рече премиерот, тие мораа долго време да чекаат за да влезат во НАТО. Една од работите што претседателот Трамп многу пати ја повтори за НАТО е дека тие сакаат американски пари, американско учество, но не се подготвени да го платат својот фер дел. Сакам да посочам дека вашата земја, мала како што е, дава еден од најголемите придонеси по глава на жител во НАТО. Ви благодарам многу. Христијан Мицкоски: Ние вложуваме над 2 проценти. Потполно сме усогласени и ги поддржуваме политиките на претседателот Трамп. Мислам дека 2 проценти треба да бидат минимум, не максимум. Кејти Мекфарланд: Мислам дека претседателот Трамп, ако слуша, ќе биде многу среќен да го чуе тоа. Другата работа што ќе ја чуе со големо задоволство е дека една од големите теми во Европа сега, една од големите теми во светот, е енергетиката. Кога претседателот Трамп зборува за енергетска доминација, не вели енергетска независност, тој вели енергетска доминација, знаете „drill baby drill“. Она што го мисли е дека САД сега имаат способност, со сопствени природни ресурси, да произведуваат нафта и природен гас. Имаме повеќе од било кој друг во светот. Можеме да станеме глобален снабдувач со енергија. Само ние, можеме да ја замениме Русија, да го замениме Блискиот Исток, и да бидеме доминантни снабдувачи со енергија во светот, поставувајќи цени на многу ниско ниво, што е добро за нас, но не и за никого друг. Вие сте клучен дел од оваа еднаквост. Затоа што ако САД извезуваат течен природен гас, кој го имаме во изобилие – евтин, безбеден и одличен – тој може да оди во Европа, менувајќи ја целата стратешка ситуација на Европа и на светот. Значи, објаснете ми многу брзо, како ќе го направите ова за нас? Христијан Мицкоски: Оваа еднаквост сега недостасува, бидејќи нема гасовод кој поминува преку мојата земја, и ние го градиме тој гасовод. Го градиме нашиот јужен интерконектор со Грција. Ќе започнеме да го градиме северниот интерконектор со Србија, практично користејќи го терминалот Алексадрополи. Американскиот гас ќе биде голема конкуренција за постојниот гасовод Јужен тек. Можеби сте свесни за Северен тек, но никој не зборува за Јужен тек, кој минува низ дното на Европа и носи руски гас. Американскиот гас преку овој гасовод, што ќе поминува преку мојата земја, ќе биде голема конкуренција за рускиот гас во Централна и Западна Европа. Затоа сме многу важни и затоа сме стратешки партнери. Кејти Мекфарланд: Така, можеби сте влегле овде со прашањето: “Што ќе слушам? Некој ќе зборува за Северна Македонија? Не можам ни да ја најдам на мапата.” Сега сфаќате дека всушност станува збор за еден од големите сојузници на Америка, кој прави големи работи со нас. Благодариме, господине премиере. Христијан Мицкоски: Благодарам, благодарам за поканата и нека Бог ги благослови американскиот и македонскиот народ.
Изор: Новинска агенција МЕТА
