Министерството за животна средина и просторно планирање во текот на месец март ќе го направи планираното испитување уште колку линдан содржи малата депонија во ОХИС. Во овој период ќе се изврши таргетираното земање примероци од преостанатите два базена на депонијата и просторот меѓу нив. Целта е да се обезбедат податоци за проценка уште колку пари ќе бидат потребни за завршување на чистењето на малата депонија. Од таму велат дека ова е неопходна активност пред да се продолжи со работите на терен, бидејќи досегашното искуство од чистењето на базените на депонијата покажало дека во нив имало за 25 отсто повеќе линдан од претпоставените количини.
„Првичната проценка утврди дека малата депонија се состои од пет бетонски базени, со приближна површина од 1.250 квадратни метри и волумен од 1.212 кубни метри. Според проценката, во малата депонија има 1.601 тони HCH отпад, 4.060 тони почва контаминирана со HCH и 1.000 тони бетон. Базените релативно се со еднаква големина, со димензии приближно 30 x 4 x 2,5 метри секој. Досегашното чистење на малата депонија, сепак, покажа дека реалните количества на HCH отпад во првите три базени беа за 25 отсто повисоки од проценетите“, информираат од Министерството.
Досега, со средства од Мултипартнерскиот фонд обезбедени од различни извори, меѓу кои и од државниот буџет, завршено е чистењето на првите два базена и околу 75 отсто од третиот базен. Во наредниот период, со пари од Владата, УНОПС ќе продолжи со активностите за ремедијација и ќе ги заврши преостанатите 25 отсто од третиот базен. Дополнително, се очекува добиените резултати од земањето примероци од депонијата да обезбедат податоци колку вкупно средства ќе бидат потребни за целосно чистење на целата мала депонија.
Во меѓувреме, од Министерството информираат дека УНОПС работи и на комплетирање на тендерот за избор на фирма која ќе треба да продолжи да ја чисти оваа опасна еколошка точка, а се очекува работите на терен да стартуваат во вториот квартал. Досега на чистењето на базените работеше грчката „Полиеко“, која и досега беше бирана на тендери што се спроведуваа за секој базен поединечно.
„По потпишувањето на анекс на Договорот со Министерството за животна средина и просторно планирање во декември 2024 година, УНОПС отпочна процес на набавка со цел ангажирање на квалификуван давател на услуги за извршување на оперативната работа. Откако ќе завршат внатрешните процедури за набавка, УНОПС ќе го информира Министерството за исходот. Додека кометитивниот процес не биде завршен, невозможно е да се утврди дали давателот на услугите ќе се промени или ќе остане ист“, велат од Министерството.
Чистењето на линданот од ОХИС почна во септември 2021 година, а собраниот линдан е транспортиран и уништен во Треди во Франција, додека почвата контаминирана со HCH се транспортира во постројката Индавер во Германија. Во дворот на ОХИС, веднаш покрај малата се наоѓа и големата депонија со линдан, за која се претпоставува дека дека има околу 50.000 тони линдан. Покрај овие две, закопан линдан има и во месноста Пеленица кај Драчево каде лежат околу 40.000 тони чист HCH и уште 6.500 тони мешан, заедно со отпад од фабрика за стакло.
Погонот за линдан во фабриката работел од 1964 до 1977 година, кога било прекинато производството од еколошки причини. Во тој период биле произведени околу 2.800 тони линдан, што резултирало со околу 25.000 тони неактивни изомери, кои несоодветно биле расфрлани и кои до денес се опасност за контаминација на воздухот, водите и почвата во Скопје. Во ОХИС до неодамна беа складирани и 64 тони на десетици други опасни хемикалии, кои за две години, во вкупно седум извози на хемиски отпад, беа изнесени на уништување во повеќе држави.
