Бугарија, Турција и Романија подпишаа догобор за деминирање на Црното Море, за да се обезбеди безбедност во регионот поради Руската агресија во Украина, пренесе БГНЕС.
Турскиот министер за одбрана Јашар Ѓулер, неговиот романски колега Ангел Тилвар и заменик министерот за одбрана на Бугарија, Атанас Запријанов потпишаа Меморандум за разбирање во Истанбул за формирање трипартитна иницијатива за чистење мини наречена Поморска група за мини противмерки во Црното Море (MCM Црно Море).
„Од почетокот на војната, мините што пловат во Црното Море се закана. За да го надминеме ова, дојдовме до оваа точка со заеднички напори на нашите бугарски и романски сојузници“, додаде тој. „Заеднички одлучивме да потпишеме протокол меѓу три земји за поефикасна борба против заканата од мини во Црното Море преку подобрување на нашата постоечка блиска соработка и координација“, рече Ѓулер исто така на прес-конференција во Истанбул.
Бугарскиот заменик-министер Атанас Запријанов истакна дека рудниците претставуваат „опасност за пристаништата, комуникациските мрежи и клучната поморска инфраструктура.
„Во наш интерес и во интерес на НАТО е да развиеме контрамерки против оваа опасност“, додаде тој. По три брода од секоја земја и еден команден брод ќе бидат доделени на иницијативата, според претставник на турското Министерство за одбрана. Поморските команданти на трите земји ќе формираат комитет кој ќе ја води операцијата. Според Ѓулер, таа може да ги вклучи и другите црноморски земји дури по завршувањето на војната во Украина. Турскиот министер истакна дека неговата земја го гледа потенцијалниот придонес кон оваа иницијатива од сојузниците на НАТО кои не се во Црно Море како „вреден“, но дека таа ќе биде отворена само за бродови на „трите сојузнички држави на приморскиот брег“.
Руската морнарица го минираше украинскиот брег на Црното Море во раните фази на нејзината инвазија пред речиси две години. Некои од мините оттогаш паднаа во територијалните води на трите земји, загрозувајќи го бродот и комплицирајќи ги напорите на Украина да ја пробие руската поморска блокада. Во декември, украинските власти соопштија дека брод со панамско знаме, кој пристигнувал да собира жито, налетал на рудник на руската морнарица во Црното Море, при што биле повредени двајца морнари. Украина подоцна воспостави морски коридор за трговски бродови кои прво минуваат блиску до бреговите на Бугарија и Романија. Ниту Русија, ниту Украина досега не ја коментираа иницијативата.
Министрите за одбрана од трите црноморски земји одржаа разговори за планот за деминирање на состанокот на НАТО во Брисел во октомври минатата година и во Анкара во ноември, додека работеа на финализирање на иницијативата. Турција и ОН постигнаа договор во јули 2022 година за да обезбедат слободен премин на украинското жито низ Црното Море, но Русија се откажа од договорот една година подоцна. Оттогаш, Украина испорачува жито по коридорот низ западното Црно Море. Анкара, која одржува добри врски и со Киев и со Москва, исто така работи со Обединетите нации, Украина и Русија за заживување на Црноморската иницијатива за жито, од кои
што Москва се откажа минатата година, иако нема јавни знаци за напредок во тие разговори.
Турција го контролира морскиот и поморскиот сообраќај во Црното Море, кој минува низ Босфор и Дарданелите пред да стигне до Егејското и Средоземното Море. При избувнувањето на војната, Анкара се повика на клаузула од Конвенцијата од Монтре од 1936 година со која се забранува преминување на воени бродови од држави кои не се на Црното Море до и од Црното Море. Овој потег ја спречи Велика Британија да ги исполни плановите минатиот месец да испрати два брода против мини во регионот за да им помогне на напорите на Украина за извоз на своето жито.
Турското претседателство на почетокот на месецот соопшти дека „ја задржува својата цврста решителност и принципиелна позиција за време на оваа војна за да спречи ескалација на тензиите во Црното Море“. „Нашите постојани сојузници се соодветно информирани дека на бродовите за лов на мини донирани на Украина од Обединетото Кралство нема да им биде дозволено да минуваат низ турските теснец до Црното Море за време на војната“, се вели во соопштението.
