13.8 C
Скопје
02/05/2024 08:04
МАКТЕЛ

  

     

 

Васко Лазаревски: За многу векови Василица

      

Словените наместо да ги уништат затекнатите култури при нивните освојувања, повеќе биле склони да ги додадат на својата и да направат нов културен амалгам кој ќе ги задоволи сите страни во процесот. Така и со христијанството (а така и со исламот „богами“) најден е начин да се овозможи заедничко постоење и славење и на двата религиски концепти – словенскиот политеизам и христијанскиот монотеизам. Пред да се случат климатските промени зимата беше зима, а летото лето. Стабилни, наизменични циклуси на топло, сончево време, кога се случува изобилство во природата и студена, снежна зима – снегови, мразови и мрачно небо, кога треба да се седи дома и да се издржи до наредното лето. Можеше да се планира, постоеше предвидливост на работите и појавите и прекрасен космички поредок и рамнотежа. Сега, се менуваат работите. Ни летото е лето, ни зимата – зима. Светот се преврте ничкум.

   

Словените имаат своја визија и претстава за светот и векот и рамнотежата во него – Дрвото на светот (на животот), огромниот даб ја вдомува сета вселена. Во крошната е живиот свет, овој свет каде што сме ние, каде што се небесата. На врвот на крошната стои Перун и го чува својот домен, неговото царство. Молњите му се оружјето, на рамото му стои орел. Многумина од Словените го доживуваат Перун како врвен бог, барем на овој свет, громовникот кој е горе, во ведрото небо и на суво и топло. Во корењата на Дрвото е оној свет, таму е царството на Велес. Тој е поврзан со рогатата стока, со музичарите, со плодноста, магијата и по некоја измама. Тој е змеј и господар на хаосот, неговото царство е под земја каде што е влажно и темно, но во неговиот свет не е непријатно, напротив, полно е со фантастични суштества, а таму се и починатите. Велес помага во ловот, Велес обезбедува плодност, но Велес исто така сака да го наруши космичкиот поредок и рамнотежа и да го освои овој свет – светот на Перун.

 

Периодично, Велес тргнува нагоре по корењата на Дрвото на светот и го предизвикува Перун на бој. Велес ја нарушува рамнотежата, го предизвикува поредокот на работите и се обидува да го заземе местото на Перун кој со неговите молњи го брка Велес по целиот свет и го враќа назад во подземјето. Перун го враќа назад поредокот во светот и повторно ја воспоставува рамнотежата – летото е лето, зимата е зима. По Перун е наречена Пирин планина, по Велес – градот Велес. Христијанството и словенските богови, не започнале меѓусебна војна до истребување во ерата кога дошле во контакт. Впрочем, позната е словенската симбиоза – процес при кој Словените наместо да ги уништат затекнатите култури при нивните освојувања, повеќе биле склони да ги додадат на својата и да направат нов културен амалгам кој ќе ги задоволи сите страни во процесот. Така и со христијанството (а така и со исламот „богами“) најден е начин да се овозможи заедничко постоење и славење и на двата религиски концепти – словенскиот политеизам и христијанскиот монотеизам. Компромисот е најден во тоа што Перун станува Свети Илија, но си ги зачувува молњите и громовите, а и целото небо останува негово и на неговата огнена кочија.

   

     

Велес некаде станал Свети Влас, некаде Свети Василиј, но си ги зачувал коледарите и василичарите, бабарите и суроварите. Впрочем негова е Василица и некрстените денови меѓу Божик и Водици. Тие некрстени денови му се оставени за да можат сите хтонски суштества од неговото подземно царство да нè посетат уште еднаш, да се обезбеди плодност на стоката, а и на луѓето. Заедницата да ја преброди темната и студена зима. Карневалите се исклучително важни за заедниците во кои се случуваат и најчесто се поврзани со промената на годишните времиња и календарските години. Го зацврстуваат чувството на припадност кон заедницата и барем за момент ги бришат социјалните разлики во неа, овозможувајќи весело, пијано, ритуално и еротско обединување на луѓето. Најбитно од сè, зачувуваат еден дел од човековата култура кој успеал да ги преживее новите норми и табуа кои доаѓале со новите религиски и социјални системи. Ако културата е способност на еден вид да пренесе порака во иднината, кон идните генерации, тогаш мораме коледарските обичаи, Василица со Василичарите, Ѓурѓовден, Митровден, да ги оставиме живи се додека има луѓе на кои им се битни и кои ги доживуваат како составен дел од нивниот светоглед.

Кај сите големи религиски системи може да се забележи порив да се исчисти просторот од вакви стари пагански, многубошки изблици. Но, тоа е воведување на хегемонија врз чувствата и ограничување на слободата, вид на присилно менување на идентитетот дури. Се почесто и лаичките власти го потхрануваат овој порив станувајќи дел од и поддржувачи на чистите „вековни“ обреди на кои некако чудесно, никој нема детски спомени. А, приказната за Перун и Велес ни пренесува сосема поинаква порака и наравоучение, за да постои рамнотежа во космосот и да може да стои исправено и цврсто Дрвото на светот, тој вековен даб, мора да постои и вечната борба на различностите: за зимата да е зима, а летото – лето.

    

Најново

ВИДЕО: Напад над главната руска база на Крим

Sase Ivanovski

Видео: Пожар во една од најпознатите згради во Копенхаген: Се урна цела кула

Sase Ivanovski

Видео: Пожар во фабрика во Русија, има загинати и повредени

Sase Ivanovski

ФОТО+ВИДЕО: Десетици илјади луѓе се евакуирани поради поплави во Кина – 11 лица се водат како исчезнати

Sase Ivanovski

ВИДЕО: Силен ветер урна минаре на џамија во Турција

Sase Ivanovski

Лидер на ИСИС убиен во операција во пограничниот регион на Мали

Sase Ivanovski

Во поплавите во Кенија загинале 170 лица

Sase Ivanovski

Oсновачот на крипто берзата Бајненс призна дека перел пари, осуден е на четири месеци затвор

Sase Ivanovski

Над 20 лица исчезнаа во поплавите во Бразил

Sase Ivanovski

Маричиќ: 20 години од големото проширување на ЕУ, ние треба да сме во следното

Sase Ivanovski

Запленети 1,8 тони кокаин во близина на островот Сен Мартин

Sase Ivanovski

Пендаровски и Силјановска Давкова со различни ставови за употребата на името и преговорите за членство во ЕУ

Sase Ivanovski

(Видео) Ковачки најави големи проекти во Зрновци: зелен пазар, изградба на брана и резерворар

Sase Ivanovski

(Видео) Видео на руски војник стана вирално:„Добредојдовте во пеколот драги браќа, кои доаѓате за пари“

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) Стојановски: По изборите ќе се преслика политичката разврска од 2006 – ВМРО ќе го исклучи ДУИ од идната влада, СДСМ е во незавидна ситуација!

Sase Ivanovski

Трогателна исповед на родителите на девојче-жртва на монструмот Коста Кецмановиќ

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) Протестен марш за 1. Мај – од пред Собрание, преку Правда, па до Влада

Sase Ivanovski

ЕУ и кандидатите да бидат подготвени за проширување до 2030 година, порача Шарл Мишел

Sase Ivanovski

20 години членство во ЕУ ја промени радикално економската состојба во источна Европа

Sase Ivanovski

Почнува уписот на првачиња за учебната 2024/2025 година

Sase Ivanovski

Мерц: Вратата на ЕУ е отворена за нови членки, вклучувајќи го и Западен Балкан

Sase Ivanovski

СИЛЈАНОВСКА: Струмица ја нареков феудот на Заеви што ќе се распадне!

Sase Ivanovski

Силјановска Давкова „за“, Пендаровски „против“ амнестија за 27 април

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) ЈАНКО БАЧЕВ: КАНДИДАТИТЕ НА ЕДИНСТВЕНА МАКЕДОНИЈА ЌЕ РАБОТАТ ЗА НАРОДОТ, СИТЕ ДРУГИ ЌЕ РАБОТАТ ПРОТИВ НАРОДОТ!

Sase Ivanovski

ЛУДА ВЕСТ НА ДЕНОТ: СКОПЈАНЕЦ СО КОЛА УДРИЛ ЖЕНА, ЈА БАКНАЛ И ЗАМИНАЛ СО ИЗГОВОР ДЕКА СЕ БРЗА?!

Sase Ivanovski

Пендаровски: Клучните столбови од програмата од 2019 – членство во НАТО, преговори со ЕУ и стабилни етнички односи се остварени

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) ШОКАНТНО: МИТИНГ НА ФАШИСТИ ВО МИЛАНО!

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) МИЦКОСКИ: Се обврзуваме на 50 милиони евра директна помош за културата и нови телевизиски проекти на македонски јазик!

Sase Ivanovski

Битиќи: Сплотени и солидарни на 1-ви мај, со победа на СДСМ на 8-ми мај за уште поголеми плати на работниците

Sase Ivanovski

Ковачевски: Со враќање на ВМРО-ДПМНЕ дозволуваме сигурна блокада на Македонија и внатрешни етнички тензии

Sase Ivanovski

Пронајдено исчезнатото 5-годишно дете во Сарај

Sase Ivanovski

Пендаровски: Најголемиот дел од руското влијание во Македонија за жал влегува преку медиумите

Sase Ivanovski

Македонија е држава која во Србија секогаш може да најде партнер, порача Вучевиќ

Sase Ivanovski

Изет Меџити кандидат за министер за внатрешни работи: Ќе видиме наредните денови

Sase Ivanovski

Трендафиловски: Работниците дадоа црвен картон на судот поради обидите за притисоците врз синдикатите

Sase Ivanovski

Работниците ширум Европа и Азија бараат поголеми работнички права на првомајските демонстрации

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) ТЕШКИ СМО ДРАГАНЕ: СЕ ЗАГЛАВИ АВТОБУСОТ НА КОЈ ВУЧИЌ, ПИКСИ И МИЛОРАД ДОДИЌ РАЗГЛЕДУВАА НОВ СТАДИОН

Sase Ivanovski

Во куќарка на паркинг во Центар пронајдено починато лице

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) ПРОРУСКИ БАРАБИ ГО ПРЕТЕПАЛЕ ГРУЗИСКИОТ ПРОЗАПАДЕН ОПОЗИЦИСКИ ЛИДЕР, СЕ ПОЈАВИ НА РАБОТА ЦЕЛИОТ ВО ЗАВОЈ

Sase Ivanovski

Ковачевски: Нека ни е честит 1 Мај, денот на трудот – СДСМ секогаш била на страната на работниците

Sase Ivanovski

Ископана човечка коска во дворот на Клинички

Sase Ivanovski

ТЕК ЧЕ ДА ТИ БУДЕ ЖАОООО – Изет Меџити: Жал ни е што ВМРО-ДПМНЕ се враќа на старите практики кои мислевме дека ги заборавиле

Sase Ivanovski

ДЕМОКРАТСКИ СОЈУЗ: САМО СИЛЕН СИНДИКАТ Е ГАРАНТ ЗА РАБОТНИЧКИТЕ ПРАВА

Sase Ivanovski

ТВ 21 открива што се случуваше зад кадарот на претседателската дебата

Sase Ivanovski

Блинкен му повтори на Нетанјаху дека САД се против израелски напад на Рафа

Sase Ivanovski

Мојсовски и Димевски тврдат дека против нив се води хајка – невиноста, велат, ќе ја докажат пред судот

Sase Ivanovski

Филипче од Дојран: Почитта кон работниците ја преточивме во подобри права и повисоки плати

Sase Ivanovski

Европски фронт: Ветингот – услов за нова Влада

Sase Ivanovski

ДЕСПОТОВСКИ: По изборите, ново раководство на СДСМ

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) И СО ТЕХНОЛОГИЈАТА СЕ ПРЕТЕРА: Багерите во рудниците во Австралија се оперираат далечински од Јужна Африка

Sase Ivanovski

Претседателот на Единствена Македонија Јанко Бачев на работниците им го честита 1 Мај – Меѓунардониот ден на трудот: Носителите на власта во Македонија во изминатите 30 години кога ја напуштаат власта заминуваат како најголеми капиталисти врз грбот на работниците без никаква одговорност за грабежот

Sase Ivanovski

Мицкоски: Денес работничките права се прекршени и погазени, проблемите се многубројни, но решенијата мора да ги носиме заедно и одлучно

Sase Ivanovski

НЕ Е САМО СКОПЈЕ: И БЕЛГРАД ДЕНЕСКА СЕ ИСПРАЗНИ

Sase Ivanovski

Минимална плата од 450 евра во првите 100 дена од новата влада – бараа синдикалците на протестот по повод Денот на трудот – 1. Мај

Sase Ivanovski

НАЈВАТРЕНАТА ПОЛИТИЧАРКА ВО СРБИЈА СО МАКЕДОНСКО ПРЕЗИМЕ ЌЕ БИДЕ МИНИСТЕРКА ЗА СЕМЕЈСТВО

Sase Ivanovski

БРАТОТ НА НБА ЅВЕЗДАТА ЈОКИЌ Е НЕВЕРОЈАТНА ПОЈАВА

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) ОД НИГДЕ НИКАДЕ СЕ ПОЈАВИ БРАН ОД 3 МЕТРА И ЗБРИША ЦЕЛА ПЛАЖА ВО РИО, БРАЗИЛ

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) Со 2.436 тони златни резерви, Франција е на 4-то место во светот

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) НЕВЕРОЈАТНО: МАФИЈАШИТЕ ВО ЧИКАГО ПРЕД 100 ГОДИНИ ИМАЛЕ КОЛИ СО БЛИНДИРАНО СТАКЛО И ДУПКИ ОД КОИ ПУКАЛЕ СО МИТРАЛЕЗИ

Sase Ivanovski

Писмена реакција на СДСМ на изјавата на Максим Димитриевски Ароганција е кога човек-партија одработува против своите довчерашни сопартијци

Sase Ivanovski

Димитриевски од Пелинце порача: Ароганцијата на оние кои дозволија отварање на бугарски клубови во Македонија е ненадминлива

Sase Ivanovski

АРТАН ГРУБИ: СИТЕ АЛБАНЦИ ДА ГЛАСААТ ЗА ДУИ ЗА ДА НЕ СМЕЕ ВМРО ДПМНЕ ДА АПСИ ПОРАНЕШНИ КОМАНДАНТИ НА УЧК!

Sase Ivanovski

ЗА 1-ВИ МАЈ ЦЕЛО ТЕТОВО СЕ КАЧИ НА ШАРА

Sase Ivanovski

НЕСУДЕНАТА ПОТПРЕТСЕДАТЕЛКА НА ТРАМП, КРИСТИ НОЕМ СЕ ПОФАЛИ ВО АВТОБИОГРАФИЈА ДЕКА ГО УБИЛА СВОЕТО КУЧЕ СО КУРШУМ У ЧЕЛО ЗАТОА ШТО ГИ НАПАЃАЛ КОКОШКИТЕ

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) НЕВЕРОЈАТНО, НАЦИСТИТЕ СЕПАК МАРШИРАЛЕ ВО МОСКВА?! На денешен ден во 1941 имало воена парада во Москва. Почесни гости, сојузниците од Нацистичка Германија

Sase Ivanovski

ЧЕЧЕНСКИОТ ДИКТАТОР КАДИРОВ НА СМРТНА ПОСТЕЛА, ПУТИН СЕ ЧУДИ КОЈ ЌЕ ГО ЗАМЕНИ?!

Sase Ivanovski

(ВИДЕО) НИКОЛОВСКИ: НЕ СМЕ ТАЛИБАНЦИ, НЕМА ДА ГО УКИНУВАМЕ ПРЕСПАНСКИ ДОГОВОР, СТАРОТО ИМЕ ЌЕ ГО КОРИСТИМЕ ПО ДОМА, НОВОТО ВО ИНСТИТУЦИИТЕ

Sase Ivanovski

Што добиваат центарци со Смарт осветлувањето?

Sase Ivanovski

Честитка од спикерот Јован Митрески по повод Меѓународниот ден на трудот

Sase Ivanovski

Битиќи и кандидатите од ИЕ2: Со повисоки плати правично го вреднуваме трудот на работниците

Sase Ivanovski

ВМРО ДПМНЕ: Милионерот Каевски ја злоупотребил позицијата како директор на АМС, со распределбата на ваучерите направен милионски криминал

Sase Ivanovski

Честит 1 мај, СДСМ останува на страната на работниците

Sase Ivanovski

Објавен јавен повик за подигнати повеќегодишни насади, поддршка до 600 000 денари по корисник

Sase Ivanovski

500 МЛАДИ ТАНЧАРИ ИГРАА НА СКОПСКИОТ ПЛОШТАД ПО ПОВОД СВЕТСКИОТ ДЕН НА ТАНЦОТ

Sase Ivanovski

Фришопот на Силјановска ги скара Гордана и Стево. Вие и сопругот сте транзициони профитери и рече Пендаровски

Sase Ivanovski

ЦУК апелира до граѓаните – внимателно при палењето оган на отворено

Sase Ivanovski

Енес Ибрахим: Кандидатите Турци за пратеници од „Европскиот фронт“ не делат заеднички вредности, по изборите ќе ја напуштат оваа коалиција

Sase Ivanovski

Битиќи: Ефектот од програмата на СДСМ ќе биде подобар живот за граѓаните

Sase Ivanovski

Апасиев за Димитриевски: Максо глуми АСНОМ, а гласаше АСНОМ да биде избришан

Sase Ivanovski

Пендаровски по повод 1. мај: Единствено задоволни работници се успешни и мотивирани работници

Sase Ivanovski
Вчитувам....