Во политиката, реалноста ретко се совпаѓа со реториката. А реалноста е дека Велика Британија веројатно никогаш нема да ги искористи парите на Русија. Многу храбри зборови се шират откако Русија ја започна својата илегална инвазија на Украина во февруари 2022 година. Во главниот град на Велика Британија – наречен „Лондонград“ поради неговата репутација како игралиште за руските олигарси – министерот Мајкл Гоув ги повика замите на руските магнати да да бидат запленети за сместување на украински бегалци, пишува во анализата „Политико“.
Други предложија преземање на руските средства во британските банки за да се помогне во финансирањето на одбраната на Украина или да се помогне во обновата на Украина по војната.Но, две години подоцна, и покрај големата моќ, малку е направено за да се запленат руските имоти – без разлика дали тие се во сопственост на олигарсите или, пореално, оние на централната банка.
„Политико“ објави дека разговарале со повеќе адвокати за санкции и експерти за политика, од кои сите велат дека – постои и никогаш нема да има правна основа за преземање замрзнати руски пари, имот или други средства.
„На британската влада веројатно нема да и биде удобно да формира храбар нов правен поредок“, рече Ана Бредшо, адвокатка за санкции во Питерс и Питерс. Во месеците по војната, Велика Британија замрзна дел од руските средства, со неколку објави од висок профил, вклучително и присилна продажба на фудбалскиот клуб Челзи на Роман Абрамович.
Владата никогаш не објави официјални податоци за вкупната вредност на руските средства што се чуваат во Обединетото Кралство, но се проценува дека досега се замрзнати поединечни средства во вредност од 18 милијарди фунти, заедно со средствата на руската централна банка во Обединетото Кралство во вредност од околу 26 милијарди фунти. Тоа е значителна бројка, иако е џуџе поради средствата од 260 милијарди евра на руската централна банка во ЕУ. Но, експертите за политика нагласуваат дека постојат големи разлики помеѓу замрзнувањето на имотот и нивното запленување. Замрзнувањето на имотот се смета за законски пропорционално бидејќи тоа е привремен чекор. И покрај тоа што властите може да го користат профитот генериран со инвестирање на парите, како што ЕУ се согласи да направи, самите средства во теорија ќе бидат вратени во одреден момент. Трајното нивно одземање, од друга страна, може да има огромни правни последици, пишува „Политико“.
Се чини дека британските пратеници полека се будат со таа реалност. Хариет Болдвин, висок конзервативец и претседател на влијателниот Комитет за финансии на Заедницата, изјави за „Политико“ во март дека Велика Британија не може „да излезе и да ги заплени имотите на луѓето по случаен избор“, бидејќи „тоа би нè направило клептократски режим“, стои во анализата.
Министрите јасно гледаат разлика помеѓу државниот и личниот имот. Претходно оваа година, министерот за надворешни работи на Обединетото Кралство Дејвид Камерон ги обнови повиците за запленување на замрзнатите државни средства на Русија – инвестиции на централната банка во средства како државни обврзници, валути и злато.
„На крајот на денот, Русија ќе мора да плати репарации за нејзината илегална инвазија“, рече Камерон пред толпата во Давос во јануари, „па зошто да не потрошите дел од парите сега, наместо да чекате да заврши војната. и дали сите правни расправии околу репарациите?“, се додава во анализата. Неговите зборови наидоа добро кај многуте активисти кои веруваат дека замрзнатите пари треба да се искористат за да се насочат кон жртвите на војната или да се помогне во обновата на Украина по завршувањето на борбите.
„Само Велика Британија замрзна [милијарди] руски средства, и заедно со сојузниците се обврзаа да ја поддржат одбраната, обновата и обновувањето на Украина“, рече Руперт Скилбек, директор на REDRESS, предизборна група која побара од владата да заплени руски имот, го пренесуваат ставот на Скилбек. Надвор од правните прашања за целосно запленување на имотот, официјалните лица на Велика Британија се свесни дека замрзнатите руски средства може да бидат корисна алатка во идните мировни преговори. Милијарди фунти замрзната готовина, заедно со скапоцените средства како куќи и суперјахти, се прилично добра карта за играње во какви било разговори.
„Ако сакате да го доведете Путин на преговарачка маса, какви други алатки ви остануваат? рече Фреја Пејџ, директорка за глобално информирање во Kharon, аналитичка компанија која ги следи санкциите и поранешен шеф на насоки и ангажман во британската Канцеларија за имплементација на финансиски санкции (OFSI).
Спротивно на тоа, рече таа, трајното запленување на имотот ќе ја направи помала веројатноста да има такви преговори.
„Заплената на имот ги прави санкциите неефикасна алатка бидејќи тие не го прават она за што се изградени“, рече Пејџ. „Санкциите не се за казнување. Тие треба да ги доведат луѓето на преговарачка маса“.
Западен функционер – кој сакал да зборува анонимно но икрено – исто така ја забележа намалената моќ на санкциите доколку парите бидат запленети.
„Ние воведуваме санкции како мерка која е дизајнирана да биде привремена и да одговори на одредена ситуација. Но, очигледно, ако се префрлите на запленување имот, тоа е траен чин“, рече функционерот.
Дали и како да се користат замрзнатите средства на Русија е разговор кој моментално се одвива низ целиот свет. Некои земји, како Франција и Германија, остануваат неубедени. Но, блокот е поделен. Белгија ги поздрави предлозите за користење на дел од профитот од имотот за помош на Украина, додека естонската премиерка Каја Калас го повика Западот да ги заплени имотите пред изборите во САД. Темата ќе биде на маса на самитот на Г7 во јуни.
„Во однос на запленувањето на основните средства, јурисдикцијата што навистина ви треба на бродот – Европската унија – сè уште не е подготвена да го преземе тој чекор“, рече Френсис Бонд, адвокат за санкции во Macfarlanes.
Но, дури и ако Британија се согласи во Г7 да учествува во конфискацијата на државниот имот, адвокатите веруваат дека има мали шанси личните средства да одат некаде, пишува во анализата на „Политико“.
Иако сите јурисдикции се нервозни од потенцијалните правни и финансиски последици од земањето пари – тие стравуваат дека тоа би можело да ги одврати инвестициите во валутата или да ги одврати другите земји да депонираат средства во централната банка – Велика Британија е особено загрижена поради кршењето на правните норми.
„Владите кои ги запленуваат имотите во приватна сопственост на поединци „почнуваат да ги препишуваат основните принципи кои ги поткрепуваат повеќето правни системи кога станува збор за мешање во правата на сопственост и правото на правично судење“, рече Бредшо.
Пратеничката од Лабуристичката партија Маргарет Хоџ изјави за „Политико“ дека верува оти „секторот за финансиски услуги врши огромен притисок врз владата да не дејствува“ при запленувањето на руските средства.
Но, тоа може да биде проповедање на хорот. Адвокат за санкции, кој зборуваше за „Политико“ под услов да остане анонимен, се сомневаше дали е потребен голем притисок.
„Мислам дека [индустријата за финансиски услуги] не треба да лобира против тоа, бидејќи [владата на Велика Британија] е очигледно неверојатно претпазлива да го прави ова во секој случај“, изјави тој.
На прв поглед, претстојните општи избори во Велика Британија претставуваат совршена можност за опозициската Лабуристичка партија да направи сено со барања Русија да ја плати цената на нејзината нелегална инвазија. Крис Брајант, висок пратеник од Лабуристичката партија, во февруари 2023 година поднесе предлог-закон со цел да ја принуди владата да излезе со план за заплена на имот во рок од 60 дена. Тоа беше блокирано од ториевците. Минатото лето лабуристите побараа план во рок од 90 дена од владата за тоа како би можеле да бидат запленети руските имоти – но оттогаш молчат.
За Конзервативната партија, зборувањето на големо за преземање пари од Русија игра добро со електоратот, но има малку поттик да се преземе вистинска акција со оглед на проблемот со јазли – ако се верува во анкетите – веројатно ќе биде на претстојната лабуристичка влада со која треба да се справи пред крајот на годината. Тоа не ги спречи некои во Конзервативната партија да бидат бесни поради бавниот напредок. Иан Данкан Смит, поранешниот лидер на ториевците, кој сега претседава со парламентарната група на сите партии за магнитски санкции, изјави за ПОЛИТИКО дека неговата група „повикува на запленување на имотот веќе некое време“.
Тој се пожали: „Напредокот е бавен и Обединетото Кралство сега заостанува зад САД и Канада, и земјите од ЕУ како Белгија и Естонија, кои преземаат чекори за конфискување или пренасочување на собраните средства во Украина“.
„Конфискацијата на имотот покренува значајни правни, политички и економски прашања, кои мора да се разгледаат, но не се несовладливи со совети од експерти. Владата го одолговлекува ова и треба да ги достигне другите“, додаде Данкан Смит, пренесува „Политико“.
Организациите како REDRESS инсистираат на тоа дека конфискацијата на средствата e за добро i е оправдана според меѓународното право како контрамерка на инвазијата на Украина. Но, адвокатите не се убедени, наведувајќи ги основните меѓународни обврски од институциите како Европската конвенција за човекови права. Тие посочуваат дека додека повеќето руски олигарси се збогатија со стекнување на поранешни државни средства евтино во хаотичната деценија по распадот на Советскиот Сојуз, оние кои останаа на десната страна на Владимир Путин можеа да го легитимираат своето богатство.
„Секоја земја потпишана со Eвропската конвенција за човекови права би имала значителни потешкотии да конфискува нечија приватна сопственост освен ако извршиле кривично дело, наместо едноставно затоа што според многу ниска доказна лента се смета дека се поврзани со руската држава“, рече Бонд. адвокатот за санкции од Macfarlanes. Заклучокот до кој многумина изгледаат е дека желбата да се земат парите на Русија е засенета од сложени правни прашања.„Како човечко суштество, сакате да го заплените имотот. Но, почнувате да станувате малку послободен со законот. И кога ќе почнете да го користите законот како што сакате, тој ја губи својата моќ“, рече Пејџ.
